Derin bir çukurdu gözlerin
Kaç kere girdimse
Çıkamadım içinden
Grizu patlamalarına maruz kaldım
Kömür kukularına aşina oldum
Kaç ton çöküntü yıkıldı üzerime
Somadan girdi
Yeni Çeltekte
Amasya’da
Muğla’da
Sivas’da
Elazığ’da
Bartın’da
Kahramanmaraş’da
Şırnak’da
Balıkesir’de
Karaman’da
Yozgat’da
Küre’de
Bursa’da
Zonguldaktan çıktı cenazelerim…
Gece koyusuydu gözlerin
Ben ona her defasında gönüllü
kurbandım
Ne kadar çatsanda kaşlarını
Midemin açlığı
Suyumun saflığı
Odunumun çıtır çıtır yanması
Nurlanması gibi evimin
Sana muhtaçtım…
O kadar davetkardı ki gözlerin
Zifaf gecesine girer gibi
Bayram edasıyla koşardım
Ciğerlerimin her köşesinde nefesin
İçten içe yanar
Ve yine sana inanırdım…
Gözlerin
Ölümüm olurdu
Ben
Gönüllü kanardım…
Adem Efiloğlu
Not: 1983 Armutçuk grizu faciası:
7 Mart 1983 tarihinde Zonguldak'ın Armutçuk beldesindeki taş kömürü ocağında
meydana gelen grizu patlamasında 103 işçi yaşamını yitirmiştir. 1990 Amasya grizu faciası: 7
Şubat 1990 tarihinde Amasya'da, Yeni Çeltek Kömür İşletmesi'ne ait maden
ocağında meydana gelen grizu patlamasında 3 işçi yanarak 65 işçi ise göçük
altında kalarak hayatını kaybetmiştir.[6] 1992 Kozlu grizu faciası:
Türk madencilik tarihinin en büyük felaketlerinden birinde, 3 Mart 1992
tarihinde Zonguldak'ın Kozlu ilçesindeki taş kömürü ocağında meydana gelen
zincirleme patlamalarda 263 madenci yaşamını yitirmiştir.[7] 13 Mayıs 2014
tarihinde Soma'da 301 kişinin yaşamını yitirdiği faciaya kadar, Türkiye
Cumhuriyeti tarihinin en ölümlü maden kazası olmuştur. 26 Mart 1995 tarihinde
Yozgat'ın Sorgun ilçesinde, Matsan Madencilik Şirketi'ne ait kömür ocağında grizu
patlaması sebebiyle meydana gelen kazada 38 kişi göçük altına kalarak can
vermiştir.[8] 22 Kasım 2003 tarihinde
Karaman'ın Ermenek ilçesinde, özel bir firmanın işlettiği kömür ocağında grizu
patlaması sebebiyle 10 işçi yaşamını yitirmiştir. İşçilerin cesetleri olaydan
günler sonra çıkarılabilmiştir.[9] 8 Eylül 2004 tarihinde
Kastamonu'nun Küre ilçesinde bulunan yer altı bakır ocağında, cevherin
nakledildiği 150 metre uzunluğundaki bandın alev alması nedeniyle meydana
gelen yangında, oluşan karbonmonoksit ve diğer zararlı gazların etkisiyle
birisi maden mühendisi toplam 19 çalışan hayatını kaybetmiştir.[10] 10 Aralık 2009 tarihinde
Bursa'nın Mustafakemalpaşa ilçesindeki maden ocağında, 19 işçi grizu patlaması
ile oluşan göçük sonucunda hayatını kaybetmiştir.[11] Odaköy maden kazası: 23
Şubat 2010 tarihinde Balıkesir'in Dursunbey ilçesine bağlı Odaköy'de, toplam 47
kişinin çalıştığı maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 17 kişi
ölürken 30 kişide yaralanmıştır.[12] Karadon maden kazası: 17
Mayıs 2010 tarihinde Zonguldak'ta, Karadon Taşkömürü İşletme Müessesesi'nin
işlettiği kömür madeninde grizu patlaması ve oluşan göçükler sebebiyle 30 kişi
hayatını kaybetmiştir.[13] Küçükdoğanca maden kazası: 7
Temmuz 2010 tarihinde Edirne'nin Keşan ilçesine bağlı Küçükdoğanca
mahallesindeki madende çıkan yangın ve oluşan göçük sebebiyle 3 kişi hayatını
kaybetmiştir.[14] 8 Ocak 2013'te, Zonguldak'ın
Kozlu ilçesinde, Türkiye Taşkömürü Kurumu'na ait kömür ocağında metan gazı
patlamasının yol açtığı göçük sebebiyle 8 işçi hayatını kaybetti.[15] Tesiste
daha önceleri de kaza olmuş, kayda geçen en büyük facia ise 263 işçinin
yaşamını yitirdiği 1992 yılında yaşanmıştır. 18 Ocak 2013'te Manisa'nın
Soma ilçesinde bir maden ocağında demir ayakların düşmesi ve iki demirin arasında
kalması sonucu 1 işçi yaşamını yitirdi.[16] 13 Mayıs 2014'te Manisa'nın
Soma ilçesinde bir maden ocağında çıkan yangın sonucu 301 işçi hayatını
kaybetti, en az 88 işçi de yaralandı. Facia, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en
çok can kaybı ile sonuçlanan iş ve madencilik kazası olarak kayıtlara geçti. 1 Haziran 2014'te
Kahramanmaraş'ın Elbistan ilçesinde bir maden ocağında kömür kırma makinesinin
başına çarpması sonucu 1 işçi hayatını kaybetti.[17] 11 Haziran 2014'te Şırnak'ın
Kemerli mahallesinde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu 2'si kardeş
3 işçi hayatını kaybetti.[18] 18 Haziran 2014'te Şırnak'ın
Dağkonak mahallesinde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu 1 işçi
hayatını kaybetti.[19] 28 Ekim 2014'te Karaman’ın
Ermenek ilçesine bağlı Pamuklu mahallesi yakınlarında bir kömür madeninde
meydana gelen su baskını sonucu 18 işçinin mahsur kalarak hayatını kaybetti. 1 Kasım 2014'te Bartın'ın
Amasra ilçesinde bir maden ocağında meydana gelen göçükte mahsur kalan 2 Çinli
işçi hayatını kaybetti, 1 Çinli işçi de yaralandı.[20] Aynı gün Zonguldak'ın
Gelik beldesinde ruhsatsız olarak işletilen kömür ocağında vagon çarpması
sonucu 1 işçi yaşamını yitirdi.[20] 6 Kasım 2014'te Elâzığ'ın
Alacakaya ilçesinde bir maden ocağında düşen kaya parçasının altında kalan 1
işçi hayatını kaybetti, 1 işçi de yaralandı.[21] 19 Kasım 2014'te Bingöl'ün
Genç ilçesinde bir maden ocağında kamyonun altında kalan 1 işçi hayatını
kaybetti, 1 işçi de ağır yaralandı.[22] 21 Ocak 2015'te Sivas'ın
Gemerek ilçesinde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu 1 işçi hayatını
kaybetti, 1 işçi de yaralandı.[23] 7 Şubat 2015'te Muğla'nın
Fethiye ilçesinde bir maden ocağında yerinden sökülen kaya parçasının altında
kalan 1 işçi hayatını kaybetti.[24] 10 Mart 2015'te Türkiye Taşkömürü
Kurumu'nun Zonguldak'ın Karadeniz Ereğli ilçesine bağlı Kandilli beldesinde bir
maden ocağında meydana gelen göçük sonucu 1 işçi hayatını kaybetti, 1 işçi de
yaralandı.[25] 8 Haziran 2015'te Amasya'nın
Suluova ilçesinde bir maden ocağında meydana gelen göçük sonucu 1 işçi hayatını
kaybetti, 2 işçi de yaralandı.[26] 21 Temmuz 2015'te Muğla'nın
Milas ilçesinde bir maden ocağında devrilen direğin altında kalan 1 işçi
hayatını kaybetti.[27] 27 Temmuz 2015'te Ankara'nın
Nallıhan ilçesinde bir maden ocağında malzeme taşıyan vagonun çarpması sonucu 1
işçi hayatını kaybetti.[28]