TEKERRÜR EDEN TARÝH-19. BÖLÜM—PARALEL YAPILANMA

II. Meþrutiyetin ilaný ülke için pek de hayýrlý olmamýþtý. Nitekim ilanýnýn üzerinden sadece dokuz ay geçmiþ olmasýna karþýn Ýstanbul’da oldukça önemli ayaklanmalar meydana geliyordu. Ancak hemen belirtelim ki bu ayaklanmalar sadece Ýstanbul ile sýnýrlý deðildi, Ülkenin her tarafý cadý kazanýna dönmüþtü adeta. Peki neydi Osmanlý halkýný o çok çok arzuladýklarý meþrutiyete sadece ve sadece dokuz ay içinde düþman kýlan sebepler?

Bu sebeplerin önemli bir kýsmýný geçen bölümde yazmýþtým. Bu bölümde ise daha önce yazmadýklarýmla devam edeyim.

Her þeyden önce Meþrutiyeti getirmiþ olan Ýttihat ve Terakki, meþrutiyetle birlikte hürriyet ve eþitliði getirmemiþti. Getirmesi de düþünülemezdi zaten çünkü kafa yapýsý olarak hürriyetçi bir yapýya sahip deðillerdi. Böyle bir ruh ile yetiþmiþ insanlar deðillerdi. Kendilerine muhalif olanlara karþý terör uyguluyorlar, hatta faili meçhul cinayetlerle yok ediyorlardý.

Devlet dairelerinden ve ordudan kafalarýna göre insan çýkarýyor, pek çok memuru ve askeri açýða alýyorlardý. Özellikle bu dönemde alaylý- mektepli subay ayrýmý baþgöstermiþti ve Ýttihatçýlar alaylýlarý tasfiye etmeye baþlamýþlardý. Bu da alaylýlarýn büyük ölçüde tepkisine neden olmaktaydý.

Ýttihatçýlar bu arada Ýstanbul halkýnýn çok çok gözüne batan iþler yapýyorlardý. Mesela kendilerini saðlama almak için Balkanlardan getirmiþ olduklarý ve icabý halinde padiþahýn Hassa askerlerine karþý kullanmayý düþündükleri Avcý Taburlarýný, Taþ Kýþlaya, Taksim Kýþlasýna, Davutpaþa kýþlasýna yerleþtirmeleri ‘’ N’oooluyoruz, bu da ne demek þimdi?’’ Söylentilerinin çýkmasýna sebep oluyordu.

Meþrutiyeti getirmiþ olan Ýttihatçý subaylar askerlerinin baþýnda da durmuyordu. Mesela Avcý taburlarýný tamamen çavuþlarýn ellerine býrakmýþlar, kendileri Beyoðlu’nda, Galata’da zevk ve eðlenceye dalmýþlardý. Öyle ki içlerinde tiyatro sahnelerinde oyunculuk yapan bile vardý. Subaylar her þeyle meþguldüler, askerlik hariç... Bu arada Avcý taburlarý da büyük bir hoþnutsuzluk içindeydi zira Makedonya daðlarýna çýkan, padiþahý meþrutiyeti ilana zorlayan onlardý ama meþrutiyetin nimetlerinden faydalananlar subaylardý. Kendileri kýþlalardan dýþarý bile çýkamýyorlardý.

Subaylarýn askere ‘’ Din adamlarýyla, mollalarla, medrese hocalarýyla iliþkiyi kesin’’ Demesi de bir baþka hoþnutsuzluk sebebiydi. Bu arada ülke genelinde sayýlarý hýzla artmýþ olan ve en basit ilçede bile onlarcasý açýlmýþ olan medreselerin öðrencilerinin askerlikten muaf tutulmasý da kaldýrýlmýþtý bu dönemde.( Mesela sadece Trabzon’un Of ilçesinde 70 Medrese açýlmýþtý.) Bu da medreseleri asker kaçaklarýnýn mekaný yapan serserilerin hoþuna gitmedi tabii ki.

Bu arada Ýttihat ve Terakki, getirdiði basýn özgürlüðünün baþýna bela olacaðýný asla düþünmemiþti. Nitekim özellikle Volkan ve Serbesti adlý gazeteler Ýttihat ve Terakki aleyhine verip veriþtiriyorlar, açýk açýk Ýttihatçýlarý ve getirdikleri yönetimi kafirlikle suçluyorlardý.

II. Meþrutiyetten hoþlanmayanlar arasýnda tabii ki yobazlar da vardý. Öyle ki Karagöz oynatýlmasýný bile þeriata aykýrý görmekteydiler bunlar. Nitekim ileride karþýmýza 31 Mart Ýsyaný olarak çýkacak olay öncesinde, ta 7 Ekim 1908 de Fatih camiinde Kör Ali ve Ýsmail  Hakký adýnda iki hoca ‘’ "Ey ümmet-i Muhammet, din elden gidiyor! Sokaklarda alenen oruç yiyorlar, kadýnlar yüzleri açýk geziyorlar" Þeklinde açýklamalarýyla halký kýþkýrtmýþlar, akabinde peþlerine taktýklarý bir kaç kiþiyle saraya gelmiþlerdi.

Bundan sonrasýný Mabeyn baþkatibi Ali Cevdet Bey’den dinleyelim:

"Eylülün yirmi dördünde (7 Ekim 1908 çarþamba) ve Ramazan-ý Þerifin on birine müsâdif olan çarþamba günü saat on raddelerinde Efendimiz beni çaðýrarak 'Birçok Fatih hocalarý Saray-ý Hümayun piþgâhýna gelmiþler. Mutlak beni görmek istiyorlarmýþ. Baþ-mabeyinci Nuri Paþa geldi, söyledi, bir kere de sen gör' buyurdular. Sarayýn kapýsý önüne çýktým; arakiyyenirý üstüne bir sarýk sarmýþ, göðsü baðrý açýk pejmürde kýyafetli, þaþý gözlü, meczub tavýrlý bir adamýn koltuðuna iki kiþi girmiþ ve etrafýna da ellerinde bayraklar kýrk elli kadar adam toplanmýþ, seyirci olarak bir çok halkýn da bunlara takýlarak gelmiþ olduðunu gördüm. Ber-takrib bunlarýn yanlarýna sokuldum... Hoca Ali Efendi namýnda olan bu adam, meyhaneler kapanmalý, resim çýkarmak men' olunmalý, Ýslam kadýnlarý sokaklara çýkamamalý, diyor idi... Zat-ý þahâneleri Mabeyn dairesine teþrif buyurdular. Pencereyi açtým.

Ali Efendi pencerenin önüne gelerek yüksek sesle 'Padiþahým çoban isteriz, çobansýz sürü olmaz. Þeriat emrediyor, meyhaneler kapanmalý, Ýslam kadýnlarý açýk, saçýk sokaklarda gezmemeli, resim çýkartýlmamalý, tiyatrolar kapanmalý, Karagöz oyunlarý men edilmeli... Korkma, tecelliyat var. Evliya perde altýnda tecelli ediyor."

Bütün bu olaylar üzerine II. Abdülhamit, "icap eden emir verilir. Muktezây-ý þeriat icra olunur. Müsterih olun hoca efendi" Sözleriyle þeriatçýlara pek yüz vermemekle birlikte onlarý ümitlendirecek sözler söylemiþtir.

Kör Ali Olayý çok güç bastýrýlmýþ ve elebaþý hocalar (Kör Ali ve Ýsmail Hakký), bu þahlanýþ ve isyan denemesi sonunda asýlarak cezalandýrýlmýþlardýr.

1908 Yýlýnýn Kasým ve Aralýk aylarýnda yapýlan seçimler sonucunda oluþturulan meclis-i Mebusan da bir baþka huzursuzluk sebebiydi. Zira Meclis-i Mebusanda 157 Türk, 54 Arap, 22 Rum, 10 Ermeni, 6 Sýrp, 3 Bulgar,4 Yahudi mebus bulunmaktaydý ki mesela daha önce de belirttiðim gibi Osmanlý Bankasý’nýn basýlmasýnda baþ aktör olan Karekin Pastýrmacýyan, Erzurum mebusu olarak parlamentodaydý.

Evet, Kör Ali olayý bastýrýlmýþtý ama olaylarýn ardý arkasý kesilmiyordu.

Beþiktaþ’ta Bedriye adlý bir Müslüman-Türk kadýný, aþýk olduðu Tedori adlý bir Ruma kaçmýþtý. Olay Beþiktaþ’ta büyük bir infial uyandýrdý. Canýný kurtarmak için karakola sýðýnan Tedori, çýlgýna dönmüþ halk tarafýndan karakoldan çýkarýlarak emniyet kuvvetlerinin gözü önünde linç edilerek öldürüldü ‘’Þeriat mahvoluyor. Irz ve namusumuz gavurlarýn ayaklarý altýnda çiðnenmektedir.’’ Naralarý eþliðinde...

Bütün bunlar aslýnda yaklaþmakta olan fýrtýnanýn ilk iþaretleriydi ve ‘’Þeriat isteriz’’ Ayaklanmalarý þöyle ya da böyle bastýrýlabiliyordu. Peki asker de bu isyanlara karýþýrsa, onlar da þeriat(!) isterlerse bastýrmak mümkün olabilecek miydi?

Daha sonra geliþen olaylara baktýðýmýzda mektepli subaylar her ne kadar ‘’ Hoca kýsmýndan uzak durun.’’ Deseler de bu dokuz aylýk süre içinde aynen günümüz Fetö örgütü gibi orduya da bir hayli sýzmýþtý Þeriat Ýsterizciler.

Ordudaki ilk kýpýrdanma 1908 Öncesi Taþ Kýþlada yaþanmýþtý. Askerlik süreleri dolduðu için terhis olmayý bekleyen 87 askerin görev süreleri uzatýlýp bir de Halep’e tayinleri çýkýnca bunlar ayaklandýlar. Ayaklanmayý Avcý taburlarý zorlukla bastýrdý ve tabii ki bu ayaklanmada her iki taraftan da ölenler oldu.

1908 Yýlý sonlarýna doðru bir tiyatro oyununu izlemek için tiyatroya giden askerlere ‘’ Aslerlere yasak’’ Denince ‘’ Subaylara yasak deðil de bize neden yasak?’’ Diyen askerler kýzýlca kýyameti kopardý ve baþlayan isyan yine gerek isyancýlarýn, gerek isyaný bastýran Avcý taburlarýnýn bayaðý kayýp vermesiyle güçlükle bastýrýlabildi.

1909 un Mart ayýnda Sultan Abdülhamit’in özel koruma görevini yapan Arap ve Arnavut askerlerinin ( Bunlar dýþýnda ayrýca Bilecik- Söðüt’ten getirilen bir birlik daha vardýr özel koruma olarak. ) yerine Türk askerlerinin yerleþtirilmek istenmesi üzerine bu sefer Arnavut askerleri ayaklandý. Ayaklanma zorlukla bastýrýlabildi.

Ayaklanmalarý genelde Avcý taburlarý bastýrýyordu ancak yukarýda da belirttiðim gibi Avcý Taburlarýnda da huzursuzluk baþ göstermiþti. Çünkü rütbeli komutanlar bazý din adamlarýnýn ‘’ Nasihat’’ adý altýnda verdikleri akþam derslerini yasaklýyor, namaz kýlma bahanesiyle askeri talim ve terbiyenin aksamamasý gerektiði yönünde talimatlar gönderiyorlardý. Bu ise ordu içindeki paralel yapý için oldukça elveriþli bir fýrsat doðurmuþ ve ‘’ Kafirler ordudan namazý tamemen kaldýracaklar. Erler artýk namaz kýlamayacaklar.’’ Þeklinde bir propagandaya dönüþmüþtü. Ýþte bu noktadan sonra artýk Avcý Taburlarý da isyancýlar arasýnda görülecekti. 

Unutmadan, o günlerde de bir þapka meselesi vardý ve bu þapka meselesi de 31 Mart isyanýnýn sebeplerinden biriydi.

Bilindiði gibi uzun zamandýr Türk ordusunda yenilikler ve modernleþtirma çalýþmasý yapmaktaydý Almanlar...Bu cümleden olarak asker ve subaylar için yeni kýyafetler düþünülüyordu ki bu kýyafetler içinde siperlikli þapka da vardý. Meþrutiyet karþýtlarý bu þapkanýn da kafir iþi olduðunu savunarak kendilerine taraftar topluyorlardý. Artýk büyük patlama için sadece bir kývýlcým gerekiyordu ve o kývýlcým da 6 Nisaný 7 Nisan’a baðlayan gece Galata Köprüsü üzerinde vuku buldu.

1908 Yýlýnýn 6 Nisan gecesinde Ýttihat ve Terakkiye muhalif gazetelerden biri olan Serbestînin baþyazarý Hasan Fehmi, Galata Köprüsü üzerinde tabanca ile vurularak öldürüldü. Lakin kim öldürdü, neden öldürdü bilinemedi.

Hasan Fehmi’nin öldürülmesi üzerine yine muhalif gazetelerden olan Volkan Gazetesinin sahibi ve baþyazarý Derviþ Vahdeti zehir zemberek bir yazý yazarak ateþin üzerine benzinle gitti.

Yazdýðý zehir zemberek yazýyla öncelikle 7 Nisan 1909 da öðrencilerin katýldýðý büyük bir gösterinin fitilini ateþlemiþti. Mizan, Serbesti, Ýkdam gibi gazeteler de hürriyet ve adaletin oldukça büyük bir darbe aldýðýndan bahsediyor oldukça sert yazýlarla halký bir isyana davet ediyordu.

Ortalýðýn iyice kýzýþtýðý bu  bir kaç gün içinde gözler Avcý taburlarýndaydý. Acaba baþlayan bu isyaný da bastýrabilecekler miydi? Ancak bu sefer öyle olmadý. 12 Nisaný 13 Nisan’a baðlayan gece 4. Avcý taburu,baþlarýnda çavuþlarý olmak üzere kýþlayý ele geçirip bazý subaylarý ve erleri hapsettiler. Yani artýk onlar da þeriat istiyorlardý (!)

Bu ayaklanmanýn önderliðini Hamdi Yaþar Çavuþ, Bölük Yazýcýsý Mehmet ve Tüfekçi Ustasý Arif gibi bazý cahil askerler yapmaktaydý. Sabaha doðru kýþlanýn kapýlarý açýlmýþ ve subaysýz askerler Divan Yolu'ndan geçerek Ayasofya Meydam'na ilerlemeye baþlamýþlardý. Ne tesadüftür ki tabur harekete geçtiði zaman kýþlanýn önünde ellerinde yeþil bayraklar bulunan bir takým sarýklý hocalar, "Ey kahramanlar, þeriat elden gidiyor, ne duruyorsunuz?" Diye pencerelere seslenerek isyaný teþvik etmiþlerdir. Taþkýþla'dan öteki kýþlalara da yayýlan isyan, kýsa süre içinde büyümüþtü.

Ýsyancýlar kýsa sürede sayý olarak beþ bini bulmuþtu. ‘’ Þeriat Ýsteriz’’ Naralarý atarak ilerliyorlar ama bu arada bir tek yabancý uyruklunun kýlýna bile zarar gelmemesine çok özen gösteriyorlardý. Çünkü bu olay sebebiyle yabancý devletlerin öfkelerini karþýlarýna almak istemiyorlardý. Hatta her konsolosluðun önüne kendi silahlý adamlarýný yerleþtirmiþler ve baþý  þapkalý hiç kimseye kesinlikle iliþmeme kararý almýþ ve gerçekten de bu karara uymuþlardý.