TEKERRÜR EDEN TARÝH-7. BÖLÜM --KIYAMET--

31 Mayýs 1876 da büyük ümitlerle tahta oturtulan V. Murat, Amcasý Abdülaziz’in öldürülmesinden sonra iyice tozutmuþtu. Öyle ki sýk sýk ‘’ Padiþahlýk da istemiyorum kan peþinde de deðilim.’’ Diyor, garip garip davranýþlar sergiliyordu. Onun bu hallerini artýk halktan gizlemek de mümkün deðildi. Öyle olunca da Mithat Paþa ve Sadrazam Mütercim Rüþtü Paþa, tahtýn diðer varisi Abdülhamit ile görüþtüler, ondan meþrutiyeti ilan edeceði sözü ve garantisi aldýktan sonra V. Murat’ý tahttan indirmek için yine bir hal fetvasý düzenlettiler. Abdülaziz’i ‘’Deli’’ diye tahttan indirirken yerine getirdikleri V. Murat’ý da sadece doksan üç gün sonra ayný gerekçe ile tahttan indirecekleri akýllarýnýn ucundan bile geçmiyordu.

31 Mayýs 1876 da oturduðu tahttan 31 Aðustos 1876 da ayrýlmak zorunda kalan V. Murat, yirmi sekiz yýl daha bir sarayda yaþadý ama onun yaþadýðý saray artýk Çýraðan Sarayý idi ve bu saraydan kendisi ve ailesinin dýþarý çýkmasý yasaktý. Çok özel durumlarda yeni padiþah II. Abdülhamit’den izin alarak çýkabileceklerdi.

II. Abdülhamit, þehzadeliði döneminde daha ziyade para-banka-borsa iþleriyle meþgul olduðundan oldukça zengindi. Tahta çýkýþý esnasýnda daðýttýðý cülus bahþiþi olan 60.000 altýný tamamen kendi servetinden harcamýþtý. Padiþaha biat töreni Topkapý Sarayýnda gerçekleþtirildi.

7. Eylül 1876 da Eyüp Sultan Camiinde kýlýç kuþanma töreni yapýldý, 14 Eylül 1876 da ise Topkapý Sarayýnýn Hýrka-i Saadet Dairesinde sakal duasý yapýlarak sakal býrakmaya baþladý.

Kendinden önceki padiþahlardan farklý olarak halkýn arasýna katýlmasý, cami cami dolaþarak halkla birlikte namaz kýlmasý, hastaneleri dolaþarak özellikle gazilere moral vermeye çalýþmasý,ulema ile birlikte iftar etmesi halkta ve devlet yöneticilerinde ona karþý bir sempati oluþturdu ilk anlarda.

Evet, II. Abdülhamit Padiþah olmuþtu ve Osmanlý Devleti’nin karþýsýnda çok önemli sorunlar duruyordu. Bu sorunlarýn baþýnda da Balkan topraklarýndaki karýþýklýklar geliyordu. Neredeyse tüm Balkan topraklarý Osmanlý’ya baþ kaldýrmýþtý ki bu baþ kaldýrýda Rusya baþ rolü oynamakla beraber diðer Avrupa Devletleri de kýþkýrtýcýlýk konusunda Rusya’dan asla geri kalmýyorlardý.

1876 Yýlýnýn sonlarýna kadar geçen zamanda Osmanlý Devleti bir anayasa oluþturma hazýrlýðý yaþadý. Fransa ve Belçika anayasalarý incelenerek ve örnek alýnarak Ahmet Cevdet Paþa, Said Paþa ve Rýza Bey gibi konunun uzmaný kiþilerce Kanun-u Esasi adý verilen bir anayasa hazýrlandý.

Osmanlý Devleti harýl harýl anaysa hazýrlarken Ýngiltere, Balkan sorununa çözüm bulmak amacýyla Osmanlý Devleti,Rusya, Fransa,Avusturya ve Ýtalya’yý Ýstanbul’da yapýlacak bir konferansa davet etti ve bu konferans 23 Aralýk 1876 da Haliç Tersanesindeki Bahriye Nazýrlýðýnda toplandýðý için adýna ‘’TersaneKonferansý’’ dendi.

Osmanlý Devleti, Ýngiltere ve Rusya’nýn konferansta Balkan milletleri lehine yepyeni reform, ýslahat,özerklik,hatta baðýmsýzlýk istekleriyle karþýsýna geleceðini çok iyi bildiðinden tüm bu isteklerin önünü kesmek istedi ve Padiþah II. Abdülhamit bir hatt-ý Hümayun ile Meþrutiyeti ilan ettiðini, Kanun-u Esasinin yürürlüðe girdiðini bildirdi ayný gün. ( 23 Aralýk 1876 )

Meþrutiyetin ilaný, Kanun-u Esasinin duyurulmasý Tersane konferansýnda Osmanlý ile ayný masaya oturanlarýn zerre kadar umurlarýnda olmadý ve Osmanlý Devleti’nin önüne þu þartlarý koydular:

1)-Sýrbýstan ve Karadað'ýn topraklarý geniþletilecek,
2)-Bulgaristan ve Bosna-Hersek'e özerklik verilecek. 
3)-Teselya Yunanistan'a verilecek.    

Osmanlý Devleti tabii ki bu kararlarý kabul etmedi. Bunun üzerine Londra’da Osmanlý Devleti hariç diðer devletler kendi aralarýnda ayný kararlarý aldýlar 1877 yýlý baþlarýnda...

Görüþmeler ve diplomasi yoluyla bir sonuca varamayacaðýný anlayan Rusya 24 Nisan 1877 de Osmanlý Devletine karþý sözde amacý -Zavallý Ortodoks Hrýstiyanlarý Osmanlý zulmünden kurtarmak olan- ‘’Kutsal Savaþ’’ ilan etti. Padiþah II. Abdülhamit pek de savaþ taraftarý olmayýp meseleyi barýþ yoluyla çözmeyi düþünüyor olsa da Sadrazam Mithat Paþa’nýn ( O artýk Sadrazam olmuþtu. ) Savaþ yanlýsý olmasý sebebiyle Meclis-i Mebusandan ‘’ Savaþ’’ Kararý çýktý ve padiþah da bu kararý onayladý.

Daha yirmi bir yýl önce ‘’ Osmanlý Devletinin toprak bütünlüðü Avrupa Devletlerinin garantisi altýndadýr.’’ Diyen baþta Ýngiltere olmak üzere tüm Avrupa Devletleri durmuþ olayý seyrediyordu.

Ruslar 24 Nisan 1877 de Osmanlý Devletine baðlý Romanya’ya, 27 Nisanda da Doðubayezýt’a girdiler. Yani hem batýdan, hem doðudan saldýrýya geçmiþlerdi

Doðuda Gazi Ahmet Muhtar Paþa, Batýda ise Osman Paþa komutasý altýndaki Osmanlý Ordusu bizde 93 Harbi denilen bu savaþta üstün gayretler gösterseler de, Plevne’de Osman Paþa Ruslara kök söktürürken doðuda Ahmet Muhtar Paþa ve Nene Hatun’un Erzurum’u Ruslara kaptýrmamak için verdikleri kahramanca mücadeleler göðsümüzü kabartsa da neticede zafer kazanan Ruslar oldu ve Rus Ordularý 1878 senesi Nisan ayý baþlarýnda Ýstanbul’un Silivri ilçesine kadar ilerlediler. Doðuda ise Kars, Ardahan,Artvin Batum Ruslarýn iþgali altýndaydý.

Osmanlý Devletinin önce ateþkes, sonra barýþ isteði Ruslarca kabul edildi ve Ayestafonos ( Yeþilköy) Antlaþmasý imza edildi iki taraf arasýnda. Bu antlaþma Osmanlý Devletinin imzaladýðý en þartlarý aðýr antlaþmalardan birisiydi. Ancak bu antlaþmadan sonradýr ki Ýngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya- Macaristan Devletleri uyandý çünkü Avrupa’daki tüm dengeler Rusya lehine deðiþiyordu bu antlaþma ile.

Berlin’de toplanarak yeni bir Antlaþma yaptýlar. Aslýnda Berlin Antlaþmasý da Ayestefanos’tan çok farklý deðildi. Zaten farklý olsun diye de yapýlmamýþtý. Sadece Rusya’ya ‘’ Fazla ileri gitme ! Ýhtiraslarýna gem vur! Biz burada bostan korkuluðu deðiliz’’ Mesajý verilmek istenmiþti.

Berlin Antlaþmasý ile ( 13 Temmuz 1878 ):

1-Sýrbistan, Romanya ve Karadað baðýmsýz oldu.
2-Bosna-Hersek’in yönetimi geçici bir süreliðine de olsa Avusturya’ya verildi.
3-Bulgaristan sýnýrlarý küçültüldü ve üç bölgeye ayrýldý. Asýl Bulgaristan olan bölge, Osmanlý devletine vergi vermek zorunda olan özerk bir prenslik haline getirildi. Doðu Rumeli Osmanlý’ya baðlý bir yönetim haline getirildi; ancak Hristiyan bir vali atamak koþuluyla. ( Eski HDP Diyarbakýr Belediye Baþkaný Osman baydemir’in ‘’ Diyarbakýr’da hem Kürdistan bayraðý, Hem Türkiye Bayraðý dalgalansa ne güzel olur.’’ Sözü bize aslýnda 1878- Bulgaristan örneðini hatýrlatmalýdýr ama Tarihi okuyup ondan ders çýkaran nerdeeee.)  
3-Makedonya da ýslahat yapmak þartý ile Osmanlý devletine býrakýldý.
4-Kars, Ardahan, Batum Rusya devletine býrakýldý. Doðubeyazýt, Osmanlý devletine býrakýldý.
5-Teselya’nýn Yunanistan’a ait olduðu kabul edildi.
6-Kosova, Osmanlý Devletinde kaldý.
7-Osmanlý Devleti Rusya’ya iki katý tazminat ödemeyi kabul etti. Rusya’ya ödemesi gereken tazminat taksite baðlanmýþtýr. ( Bu taksit iþini ve tazminatýn biraz indirilmesini az sonra göreceðiniz gibi Ýngiltere saðladý. Tabii ki karþýlýksýz olarak deðil.)
8-Osmanlý Devleti Doðu Anadolu’da ve Girit’te ýslahat yapýlmasýný kabul etti.

Bu antlaþma ile Osmanlý Devleti çok büyük toprak kaybýna uðradýðý gibi çok önemlicbaþka sonuçlarý da olmuþtur. Bunlarý maddeler halinde yazacak olursak:

1- 19 Mart 1877 de Padiþah II. Abdülhamit’in de katýldýðý bir törenle açýlan Osmanlý parlamentosu( Meclis-i Mebusan ) 13 Þubat 1878 de yani henüz 93 Harbi devam ederken yine II. Abdülhamit tarafýndan – Kanun-u Esasînin kendisine verdiði yetkiye dayanarak- kapatýlmýþ, Kanun-u Esasî rafa kaldýrýlmýþtýr.

2- Osmanlý Devleti, bir sürü sorununun yanýnda bir de ‘’Ermeni Sorunu’’ Diye bir sorunu olduðunu bu antlaþma ile görmüþ oldu. Zira Rus ordularý Yeþilköy’e kadar geldiðinde Ermeni Patriði NersesVarjabedyan Efendi 13 Þubat 1878 de yani Padiþahýn parlamentoyu fesh ettiði gün þu isteklerde bulunuyordu Rus Çarýndan:  Doðu Anadolu’da Ermenilerin yaþadýðý vilayetlerin Rusya tarafýndan ilhaký, bu mümkün olmazsa Bulgaristan’a verilecek imtiyazlarýn Ermenilere de bahþedilmesi, bu da mümkün olmazsa Ermenilerle meskûn vilayetlerde kapsamlý ýslahat yapýlmasý ve askeri birlikler teþkil edilmesinin acilen saðlanmasý... ( II. Abdülhamit’in Parlamentoyu fesh etme sebepeplerinden biri de zaten parlamentonun üçte birinin gayrimüslim milletvekillerince doldurulmuþ olmasý, devletin parlamentosunda azýnlýklarýn açýk açýk ýslahat, reform, özerklik hatta baðýmsýzlýk gibi kelimeleri rahatça sarf etmeleriydi. Hem de bir savaþ sürerken...)

Sonuçta Nerses Efendi Berlin Antlaþmasýna þöyle bir madde koydurmayý baþarabilmiþti:

‘’Doðuda Rus askerinin istilasý altýnda bulunup Osmanlý Devleti’ne iadesi gereken yerlerin tahliyesi oralarda iki devlet arasýndaki iyi münasebetlere zarar getiren karýþýklýklara meydan verebileceðinden, Osmanlý Devleti Ermenilerin oturduðu eyaletlerde mahalli menfaatlerin gerektirdiði ýslahatý vakit kaybetmeksizin yapmayý ve Ermenilerin Kürtlere ve Çerkeslere karþý emniyetlerini saðlamayý taahhüt eder.’’

Yani artýk bir de Ermeni sorunumuz vardý.

 3- Bu antlaþma için Rusya ile Osmanlý Devleti arasýnda pazarlýklar sürerken Ýngiltere ‘’ Kýbrýs Adasýnda üs kurmama izin verirsen hem toprak kaybýný  hem de savaþ tazminatýný azalttýrýrým; Hem de Ruslarýn Akdeniz’e inmesini önlerim. Bu arada Ýstanbul ve dolayýsýyla saltanat da rahatlar.’’ Teklifinde bulunmuþ, bu teklif II. Abdülhamit’in midesini bulandýrsa da kabul etmek zorunda kalmýþtý. Sonuç’ta Ruslar Ýstanbul’dan ayrýlmýþ, Doðubayezýt Osmanlý Devletine geri verilmiþ ama Ýngiltere’nin Kýbrýs’ta daimi bir askeri üssü olmuþtu ki bu durum ileride Kýbrýs’ýn elimizden çýkmasýna sebep olacaktý. Yani bir yerdeDoðubayezýt, Ýstanbul ve saltanat kurtulmuþ, karþýlýðýnda Kýbrýs gitmiþti.

II. Abdülhamit’e büyük umutlarla meþrutiyeti ilan ettirenler, parlamentonun kapatýldýðýný görünce elbette ki ilk etapta bu durumu kuzu kuzu içlerine sindirmediler.

Tahta çýkýþýnýn ilk günlerinde II. Abdülhamit’in özel müþaviri ve ayný zamanda Galatasaray Sultanisinin müdürü olan, ancak þüpheli hareketleri ve sözleri sebebiyle bu görevlerden azledilen Ali Süavi çýlgýnca bir plan yaparak harekete geçti.

Hazýrlanan plan gereði, V. Murad’ýn Çýraðan Sarayý’ndan kaçýrýlarak Ode­sa’ya götürülmesi, orada Osmanlý tahtý için hak iddia etmesi saðlanacaktý. Meselenin bir diðer yönü de Rusya’nýn bu planda Ali Suavi’yi destekliyor olmasýydý.

20 Mayýs 1878’de Ali Suavi, Osmanlý-Rus Harbi (93 Harbi) maðduru göçmen Rumeli Müslümanlarýný müdafaa için bir cemiyet kurduðunu ileri sürdü. Esasýnda bu cemiyet paravan bir cemiyet idi. Gerçek niyeti, planlamýþ olduðu ihtilâl için, oraya toplanan insanlarý kullanmaktý. Nihayet bir gece 500 kadar göçmenle Çýraðan Sarayý’na baskýn düzenledi. Saraya giren Ali Suavi’nin, V. Murad’ýn dairesine kadar girerek onu kaçýrmak üzere olduðu sýrada olayý öðrenen Beþiktaþ Karakol muhafýzlarý derhal saraya koþtular. Yaþanan mücadele sýrasýnda karakol muhafýzlarýndan Yedi Sekiz Hasan Paþa elindeki sopayla Ali Sua­vi’nin kafasýna vurarak onu olduðu yere yýðdý. Olayda Ali Suavi ölürken diðer isyancýlar kaçtýlar.

Otuz altý yaþýnda tahta çýkan padiþah II. Abdülhamit’i ve dolayýsýyla Osmanlý Devletini oldukça zor günler bekliyordu.
Devam edecek.