23 Nisanýn Milli Egemenlik yanýnda ayný zamanda nasýl çocuk bayramý haline geldiðini anlatacaktým.

1877-1878 Osmanlý- Rus Savaþýnýn( 93 Harbi ) Osmanlý devletinde meydana getirdiði tahribatýn en acý faturasýný maalesef çocuklar ödüyordu. Bu savaþlar, savaþlardan sonra yaþadýklarý topraklardan göç etme zorunda kalma pek çok çocuðu  annesiz, babasýz  býrakmýþtý. Ýþte bu soruna el atmak amacýyla 1908 de ilk kez Kýrklareli ilimizde Himaye-i Etfal Cemiyeti ( Çocuk Koruma, Esirgeme ) adýyla bir dernek kuruldu ve bu dernek faaliyetlerini 1912-1913 Yýllarýna  kadar yani Balkan Savaþlarýna kadar sürdürdü. Ancak bu cemiyet parasýzlýk ve diðer baþka sebeplerle pek de baþarýlý olamadý.

1917 de Ýstanbul’da bir kez daha ayný adla açýldý cemiyet.

1. Dünya Savaþý nedeniyle cephede savaþanlarýn çocuklarý ile kaybedilen topraklardan Anadolu’ya göç eden ailelerin kimsesiz ve yoksul kalan çocuklarýna bakmak amacýyla Ýstanbul Firuzaða’da 100 kapasiteli çocuk misafirhanesi açarak iþe baþladý. 17 Ocak 1921 tarihli bir padiþah iradesi ile kamu yararýna çalýþan bir cemiyet olarak kabul edildi.

Ýstanbul Himaye-i Etfal Cemiyeti çalýþmalarýný yürütürken, derneðin kurucularýndan bir kýsmý Milli Mücadele’ye katýlmak üzere Ankara’ya gidince TBMM hükumetinin kurulduðu ve yeni devletin inþa edildiði dönemde Ankara’da yeni bir Himaye-i Etfal Cemiyeti kuruldu.

Bu cemiyetin Ankara’da kurulduðu tarih olan 30 Haziran 1921 tarihi de böylece ileride Çocuk esirgeme Kurumu olacak olan derneðin kuruluþ tarihi olarak kayýtlara geçti.

Bu cemiyet kuruluþ yýllarýnda oldukça sýkýntýlar yaþadý zira ülke bir savaþýn içindeydi ve böyle bir ortamda derneðe yapýlan baðýþlar oldukça yetersizdi. Hatta bu sebeple derneðin kurucularýndan  doktor Fuat Bey ( Fuat Umay ) Amerika’ya gitmiþti.

Amerika’daki bu çalýþmalar sonunda, memlekete gönderilen paranýn miktarý bir milyon Türk lirasýnýn üstündeydi ve bu para sadece Amerika’da yaþayan Türklerin baðýþlarý olmayýp ayný zamanda baþta Suriyeliler olmak üzere diðer Müslüman ülkelerden olup ABD de yaþan insanlarýn baðýþlarýydý.  Ankara’da Himaye-i Etfal Cemiyetinin meydana getirdiði ilk çocuk saraylarý, bakýmevleri, hastane, çocuk yuvalarý Amerika’daki iþçilerin gönderdikleri paralarla kurulmuþtu. Ancak Yurt dýþý gibi yurt içini de harekete geçirmek gerekiyordu. Ýþte bu noktada 23 Nisan Bayramý iyi bir fýrsattý.

TBMM, 23 Nisaný Milli Bayram ilan edince Himaye-i Etfal Cemiyeti  böyle bir günde gelirlerini daha da fazla artýrmak için faaliyetlerine hýz verdi. Mesela 23 Nisan 1923 de Himaye-i Etfal Cemiyeti Pulu hazýrladý. 23 Nisan 1924 de Hakimiyet-i Milliye gazetesinde ‘’ Bugün Çocuklarýn rozet bayramýdýr’’ Baþlýklý bir yazý yayýnlattý ve rozet satýþý yapýp derneðe para topladý. 23 Nisan 1926 da ise yine ayný gazetede ‘’ 23 Nisan Türklerin Çocuk Günüdür’’ Baþlýðý altýnda bir yazý yazýlmýþtý cemiyet tarafýndan. Yani cemiyet 23 Nisan Bayramýný ayný zamanda çocuk bayramý havasýna sokmuþtu. 1927 yýlýnýn 23 Nisaný yaklaþýrken de 23 Nisaný Çocuk günü ve bayramý olarak ilan etmiþti.

Himaye-i Etfal Cemiyetinin düzenlediði 1927 yýlýnýn 23 Nisan etkinlikleri doðrudan doðruya Mustafa Kemal Atatürk’ün himayelerinde yapýldý. Yani artýk bu olay Mustafa Kemal Atatürkteydi. O yýl yapýlan etkinlikler sýrasýnda Cumhurbaþkaný arabalarýndan birini çocuklara tahsis etti ve Cumhurbaþkanlýðý Bandosu Çocuk Sarayýnda konser verdi.  Cemiyet 23 Nisan Çocuk Bayramýnýn ülkede yaygýnlaþtýrýlmasý ve çocuk konusuna dikkatlerin çekilmesi amacýyla 1929 yýlýnda 23 Nisan -30 Nisan haftasýný çocuk haftasý ilan etti. Cemiyetin bu kararý Mustafa Kemal Atatürk’ün de hoþuna gitti ve bu bayramý çocuklara armaðan ettiðini ifade etti. Ancak 23 Nisan henüz resmi olarak Çocuk Bayramý deðildi.

Himaye-i Etfal Cemiyetinin ilan ettiði 23 Nisan Çocuk Bayramýnýn devlet töreni þeklinde kutlanmasý ise 1933’te baþladý. 23 Nisan günü Atatürk çocuklarý makamýnda kabul etti. Atatürk’ün bu davranýþýndan sonra diðer devlet adamlarý da çocuklarý makamlarýnda konuk ettiler ve koltuklarýný 23 Nisan günü çocuklara devretmeye baþladýlar. Böylece koltuklarýn devri gelenekselleþti. Yine bu tarihten itibaren stadyumlarda beden hareketleri gösterileri yapýlmaya baþlandý. Böylece 23 Nisan devlet ve milletin ortak malý haline gelmeye baþladý. 

Bununla beraber 27 Mayýs 1935 tarihinde Milli Bayramlar ve Genel Tatiller Hakkýnda  çýkarýlan kanunda 23 Nisan sadece Milli Hakimiyet Bayramý olarak nitelendi. Kanuna Çocuk Bayramý eklenmedi.Yani ordada hem Milli Egemenlik hem de çocuk bayramý olarak kutlanan bir bayram vardý amabu bayramýn resmiyetteki adý sadece ‘’ Milli Hakimiyet bayramý’’ idi.

1970’li yýllara gelindiðinde 23 Nisan Çocuk Bayramý millete mal olmuþ bir bayram haline geldi. Meclis baþkanlýðýnýn izni ile Mecliste düzenlenen törenlere çocuklarýn da katýlmasý kararlaþtýrýldý. 1980 yýlýnda ise bütün vilayetlerden gelen çocuklarýn katýlýmý ile Ulusal Çocuk Parlamentosu oluþturuldu. Ayný yýl TRT törenlere komþu ülkelerden çocuklar davet ederek Çocuk Bayramýnýn uluslar arasý nitelikte kutlanmasýný saðladý.

23 Nisan Milli Hakimiyet Bayramý ile Çocuk Bayramýnýn resmen birleþtirilmesi ise 1980 askeri darbesinin ardýndan oldu. 1981 yýlýnda yapýlan bir deðiþiklikle 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramý olarak kabul edildi. Yani 23 Nisaný resmi olarak Çocuk Bayramý yapan 12 Eylülün Darbe Ýdaresi olmuþtur.

Bu arada Himaye-i Etfal Cemiyeti 1935 yýlýndan itibaren Çocuk Esirgeme Kurumu adýyla faaliyet göstermeye devam etti.

1937 yýlýnda Bakanlar Kurulu kararý ile kamu yararýna çalýþan dernek kabul edildi. 

1961'de çýkan bir kanun üzerine kýsa bir süre için kurumun idare heyeti Saðlýk ve Sosyal Yardým Bakanlýðýnca atanarak faaliyetlerini sürdürdü; Devlet Baþkaný Orgeneral Cemal Gürsel, kurumun fahri baþkaný kabul edildi. 

1980'de büyük bir ekonomik sýkýntý içine düþen kurum, askeri darbeden sonra kapanýþ sürecine girmiþtir. 5 Mayýs 1981'de Resmi gazetede yayýnlanan kararla dernek feshedilmiþ, görevleri Saðlýk ve Sosyal Yardým Bakanlýðý'na devredilmiþtir. 27 Mayýs 1983'de resmi gazetede yayýnlanan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu ile Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu tarihe karýþmýþ, Saðlýk ve Sosyal Yardým Bakanlýðýnýn yönetiminde, kamu tüzel kiþiliði olan katma bütçeli bir kurum haline gelmiþtir. 1991'de çýkartýlan Kanun hükmünde kararname ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, Baþbakanlýk'a baðlanmýþtýr. 

Tüm milletimizin Milli Egemenlik ve Çocuk Bayramýný en içten duygularýmla kutluyorum.

RESÝMLER:
1- Dr. Fuat Umay’ýn ABD de vatandaþlarýmýz tarafýndan karþýlanmasý
2- Mustafa Kemal Atatürk bir 23 Nisan Milli Egemenlik Bayramýnda çocuklar ile birlikte
3- Himaye-i Etfal Cemiyetinin 1926 Yýlýnda bastýrdýðý bir kartpostal.