Ey �men� olanlar! Oru�, sizden �ncekilerin �zerine yaz�ld�� (farz k�l�nd��) gibi sizin �zerinize de yaz�ld� (farz k�l�nd�). Umulur ki b�ylece siz takva sahibi olursunuz. (2/BAKARA-183)

Allah�te�l� Hazretleri buyuruyor: (Y� eyy�hellez�ne �men�) �ey iman edenler! (K�tibe aleyk�m) Sizlerin �zerinize de yaz�ld�.� �Sizlere de farz k�l�nd�. �

Nedir farz k�l�nan?. . (Es-s�y�mu) �Oru� sizlerin �zerine de yaz�ld�, farz k�l�nd�. � S�y�m ve savm; Arap�a�da insan�n kendisini tutmas� m�n�s�na gelen bir kelime.Tabii buradaki m�n�s�; ibadet maksad�yla belirli zamanda, sabah�n vaktinin girdi�i imsak zaman�ndan, g�ne�in batt�� ak�am vaktine kadar yemekten, i�mekten ve ailev�, cins� ili�kiden insan�n kendisini tutmas� m�n�s�na geliyor. Z�ten, imsak da yemekten, i�mekten insan�n kendisini tutmas� m�n�s�na bir kelime.

Biz T�rk�e�de savm kelimesini biliyoruz, ama s�y�m kelimesi daha nadir kullan�l�yor. Savm-� A��re diye biliyoruz. Daha ziyade Fars�a�dan ge�me oru� kelimesini kullan�yoruz.

Oru� kelimesi, Fars�a bir kelimenin T�rk�ele�mi� halidir. Fars�a�daki asl� r�ze�dir. Fars�a�da r�z, g�n demek. R�ze; bir g�nde tutulan oru�, T�rk�ede �r� ile ba�layan T�rk�e kelime yoktur. �R� ile ba�layan kelimeleri, T�rkler kom�u milletlerden �e�itli sebeplerle alm��lard�r. Tabii her millet lis�n�na ba�ka lisanlardan kelime al�r. Biz de bu g�n bir�ok Latince, Yunanca, �ngilizce, Almanca, Frans�zca kelime kullan�yoruz. Mesel� istasyon kelimesi, mesel� iskele kelimesi o dillerden ge�me. Eskiden de Arap�a�dan ve Fars�a�dan kelimeler ge�mi�.

R�ze kelimesi T�rk�e�ye ge�mi� ama, T�rk�e�de r harfini kelimenin ba��nda kullan�lm�yor. Dilin yap�s�nda, al��kanl��nda bu yok. L harfiyle, R harfiyle ba�layan bir kelime yok. B�yle bir kelime T�rk�e�ye girerse, tabi� konu�mada bu kelimenin ba��na bir harf ekliyerek r harfini telaffuz ediyor T�rk zevki. Mesel� limon demez, ilimon der; Receb demez, �receb der. Daha uzuyor ama, bir harf ekleyince telaffuzu kolay oluyor. Ramazan demez, Iramazan der, k�yl�m�z konu�urken. Y�ni bu i�leri kendi�ili�inden, tabi� olarak konu�urken b�yle yapar. Mesel� j harfi olmad��ndan T�rk�e�de, jandarma yaz�lsa bile, candarma der. Bunun gibi.

Bu r�ze kelimesini de ur�ze olarak, ba��na u ekleyerek alm��. Sonra o ur�ze de, oru� haline gelmi�. Oru�; y�ni bir g�nde yemekten, i�mekten uzak durarak yap�lan ibadet m�n�s�na.

Biz oru� kelimesini kullan�yoruz. K�keni Fars�a, r�ze kelimesi. Arap�a�s� siyam ve savm. Siyam, savm, oru� sizin boynunuza farz k�l�nd� ey iman edenler!.

ORUCUN ESK� �MMETLERE DE EMRED�LMES�

Demek ki Peygamber Efendimiz�e ba�l� �mmet-i Muhammed, bizler bu ayetle beraber oru� tutmak vazifesine, �erefine mazhar olmu� oluyoruz. Bu oru� tutmak, bir farz bir ibadet olarak bize emredilmi� oluyor.

(Kem� k�tibe alellez�ne min kablik�m) �Sizden �ncekilerin �zerine yaz�ld�� gibi, sizin �zerinize de yaz�ld�. Farz k�l�nd� �

Demek ki bizden �nceki milletlere, �mmetlere, Peygamber Efendimiz�den, �mmet-i Muhammed�den �nceki �mmetlere de oru� ibadeti yaz�lm��. Allah�te�l� Hazretleri oru� ibadetini onlara da farz k�lm��, onlar da tutmu�lar.

Bizden �ncekiler kimler?. �dem AS�dan beri insanlar�n oru� tuttu�u bildiriliyor. Biizden �nceki milletler de bu oru� ibadetini emir olarak alm��lar ve tutmu�lar.

M�s� AS��n kavmi, A��re orucu tutarlarm��. Tabii A��re orucunu ne maksatla tutuyorlar?. Firavun�un g�zlerinin �n�nde hel�k oldu�unu g�r�p, Firavun�dan kurtulduklar� g�n oluyor A��re g�n�. Ondan tutmu�lar. Ama ondan �nce de oru� ibadeti varm��. Hristiyanlarda da oru� ibadeti varm��.

Ve bize de onlara yaz�ld�� gibi yaz�lm��. Acaba oru�lar�m�z ayn� zamanda m�yd�, ayn� miktarda m�yd�, ayn� s�fatta, ayn� �ekilde miydi?. . Baz� rivayetlerde ge�iyor ki, Allah�te�l� Hazretleri, daha �nceki �mmetlere de farz k�lm��. Nitekim Abdullah ibn-i �mer RA�dan rivayet edildi�ine g�re, Peygamber SAS buyurmu�lar ki:

(Siy�mu ramad�n ketebehull�hu alel-�memi kablek�m) �Ramazan orucunu Allah-u Te�l� Hazretleri sizden �nceki �mmetlere yazd�. � diye bir uzun hadis-i �erif. K�sa bir c�mlesi bu. B�yle bir rivayetten bahsediliyor.

Bu Ramazan orucu hristiyanlara da yaz�lm��, farz k�l�nm��. Fakat bu Ramazan d�nd�� i�in, zamanla oru� tutulan mevsimler de�i�ir. ��nk� kameri olarak ay hesab�yla olan sene 354 g�nd�r. G�ne� y�l� olan 365 g�nden, onbir g�n eksik. Bu her y�l onbir g�n eksik ola ola, biraz daha �abuk ba�l�yor. Ocak, �ubat, mart, nisan. . gidi�ine g�re ters istikamete do�ru gelir. Mesel�, Ramazan k��larda tutuluyor diyelim, son bahara do�ru gerileyecek. Ondan sonra tam yaz�n �at�r �at�r s�caklar�nda oru� tutulacak. ��nk� her y�l onbir g�n daha erken ba�layacak ay takvimine g�re. B�ylece 33 y�lda, bir sene farkedecek, mevsimleri de�i�ecek.

Orucun tutuldu�u mevsimler de�i�ti�i i�in, onlar�n alimleri oturmu�lar, �Mevsimin �ok s�cak olmad��, orucun zor tutulmad��, �ok so�uk olmad��, ��n�lmeyen, terlenmeyen bir zamana nakledelim!� diye ilkbahara nakletmi�ler. Bu de�i�tirmeden dolay� da, keffaret olsun diye Ramazan orucunu k�rk g�ne ��kartm��lar.

Sonra, h�k�mdarlar�ndan bir tanesi rahats�zlanm��, a�z� yara olmu�. Orucu tutamay�nca demi� ki:

�Bu orucu ben tutam�yorum, ama iyile�tikten sonra bir hafta fazlas�yla tutaca��m!� demi�.

B�ylece 7 g�n ilavesiyle 47 g�n olmu�. Ondan sonra bir ba�ka h�k�mdar gelince:

�Bu yedi g�n ne oluyor? Bunu ona tamamlayal�m!� demi�.

�� g�n daha ilavesiyle 50 g�n olmu�, hams�n diyorlar. Sonra bu oru� tutmay� da, perhize �evirmi�ler. Bilmem yumurta yemeyecekler, hamur yemeyecekler vs. haline getirerek de�i�tirmi�ler.

Eski �mmetlere de b�yle emredilmi� olan bu ibadet, demek oluyor ki, bu rivayetlere g�re miktar bak�m�ndan da, zaman bak�m�ndan ayn�ym��. Ama onlar de�i�tirmi�ler.

Onun i�in, bu Ramazan hilali g�r�nd� m�, g�r�nmedi mi diye ilk g�n teredd�t ediliyor.

�E can�m g�r�nse de, g�r�nmese de ihtiyaten bu teredd�tl� g�nde oru� tutsak olmaz m�?. . �

Olmaz! Peygamber Efendimiz yasaklam��. Yevm-i �ek orucu; �Ramazansa Ramazana say�ls�n, de�ilse ihtiyaten bir oru� tutmu� oluruz. � gibi bir �ey olmaz! ��nk� eski �mmetler ibadetlere b�yle ekleyerek, ibadetlerin vas�flar�n� de�i�tirdiler, bozdular. B�yle bir �ey yap�lmas�n diye, �limlerimiz kesin hadis-i �erifler rivayet ederek bu hususu beyan etmi�ler. Y�ni emredileni aynen yapmak, herhangi bir sebeple de�i�tirmemek ve g�zel bir �ekilde ed� etmeye �al��mak l�z�m!

(Leallek�m tettek�n. ) �T� ki, ola ki sizler sak�n�rs�n�z; y�ni kendinizi korursunuz, m�ttek�lerden olursunuz, korunabilirsiniz. �Oru� tutarsan�z, nefsinize hakim olursunuz, iradeniz kuvvetlenir. B�ylece g�naha d��me tehlikelerinden kendinizi korursunuz, sak�n�rs�n�z, Allahu Te�l� Hazretleri b�yle nefsinin heves�na hakim olan, kendisini tutan; g�nl�ne g�re hareket eden kullar�ndan olursu�nuz.

Oru� insan�n nefsini zay�flat�r, nefs�n� arzular�n� zay�flat�r. B�ylece k�t�l�klere meyli azal�r. Nefis kuvvetlendikce, insan� �ekip s�r�kler. Ama zay�flad�� zaman da mec�li olmad��ndan yapamaz. B�ylece onun en �ok sevdi�i, istedi�i yemek, i�mek gibi arzular� ona vermemek suretiyle; yanl�� eyler istedi�i zaman, yap�lmamas�, istenmemesi gereken �eyler istedi�i zaman tutma melekesini de insan kazanm�� olur.

Y�ni bu bir idmand�r. �nsan bu idman� yapa yapa, yap�lmamas� gereken bir i�le kar��la�t�� zaman, d��n�r; �Bu yap�lmamal�, bu g�nah, bu yanl�� bu zararl� diye nefsine hakim olur.

�Oru� tutmak size farz k�l�nd�; t� ki b�yle sak�n�p korunabilen, g�nahlardan uzak durabilen takv� ehli insanlar olabilesiniz. � diye birinci ayet-i kerimede b�yle bildiriliyor. Y�ni oru�, takv�ya g�t�ren bir yol olmu� oluyor.

Oru� tarih olarak ne zaman farz k�l�nd�?. . Medine-i M�nevvere�de farz k�l�nd�. Hicretten birbu�uk sene kadar sonra, �a�ban ay�nda farz k�l�nd�.

Peygamber SAS Efendimiz Mekke�de oru� tutmaz m�yd�?. . Rivayetlere g�re, Hazret-i Ai�e-i S�dd�ka V�lidemiz�in bildirdi�ine g�re, Mekke�de Kurey�, A��re orucunu tutarlard�. Peygamber SAS Efendimiz de tutard�. Medine-i M�nevvere�ye gelindi�i zaman da, daha oru� ayetleri inmeden �nce, eyy�m-� biyz oru�lar� denilen, Arab� aylar�n on��, ond�rt ve onbe�inde oru� tutard�.

Arab� aylar, y�ni Muharrem, Sefer, Rebi�l-evvel, Reb��l-�hir, Cum�del-�l�, Cum�del-�hire, Receb, �a�ban, Ramazan, �evval, Zilk�de, Zilhicce. . . Bunlar kamer� aylard�r. Ay�n hilal olarak ilk do�u�undan, kaybolu�una kadar ge�en s�re bir ayd�r. Tekrar yeni hil�l do�unca, yeni ay ba�lam�� oluyor. Bir yeni hilalden, ikinci yeni hilale kadar ge�en zamana bir ay deniyor.

Bu ay�n s�resi yirmidokuzbu�uk g�nd�r. K�s�ratl� oldu�undan, bazen bu k�s�rat ya�an�lan aya eklenir, ay bir g�n uzar. Onun i�in bazen yirmidokuz olur, bazen otuz olur. Ama ba�lang�� i�in esas, hilalin g�r�nmesidir.

Bu ay�n ond�rd� dolunay zaman�d�r. Onbe�i dolunay�n biraz eksildi�i zamand�r. On�� de birazc�k bu taraf�ndan eksik oldu�u zamand�r. Ond�rd�nde tamamlan�r. Gece i�inde de yava� yava� b�y�meye ve de�i�meye devam eder. Fakat biz o de�i�meyi g�z�m�zle farkedemeyiz. Belki foto�raf makinesiyle tesbit edilse, resimler ince �l�eklerle incelense; bir gece i�indeki de�i�iklik, gecenin evveliyle sonras� aras�ndaki iki resimden anla��labilir.

��te bu on��, ond�rt ve onbe�inci geceleri mehtapl� geceler. Y�ni mehtab�n en b�y�k oldu�u, ay�n en yuvarlak oldu�u zamanlar. Ond�rd� en yuvarlak, on�� biraz az, onbe�i biraz az. . . Bunlar�n g�nd�zlerine eyyam-� biyz deniliyor. Biyz kelimesi ebyaz kelimesinin, veya beyz� kelimesinin �o�uludur. Ebyaz beyaz demek, erkek varl�klar i�in kullan�lan s�fat Arap�a�da. Beyz� da yine beyaz demek ama, di�i, m�ennes olan kelimeler i�in kullan�lan s�fat.

Beyz� beyaz demek ama, m�ennes kelime. Ebyaz da beyaz demek ama, m�zekker kelime. Bu ikisinin �o�ulu biyz olur. Eyy�m-� biyz; beyaz g�nler. Gecelerinin mehtapl� olmas�.

Eyy�m-� biyzde, gecelerin mehtapl� oldu�u zamanda kalkacak, sahurunu yiyecek; ondan sonra oruca niyetlenecek, ertesi g�n oru� tutacak. Bug�nlerde oru� tutulurdu Ramazan orucu gelinceye kadar. Sonra Ramazan orucu gelince, Ramazan orucu farz oldu. �tekileri isterse tutar; tutanlar sevap kazan�r �Sevap kazanmak maksad�yla insan bir �ey yaparsa, Allah-u Te�l� Hazretleri o gayretinden dolay� onu m�k�fatland�r�r. � Fazla yap�lan �eylerin, yap�lmas� yasaklanmam��, ifrat olmayan iyi �eyleri fazla yapanlar, az yapanlara g�re daha �ok sevap al�r.

Ramazan orucu esas al�nsa da, Peygamber Efendimiz ve sahabesi nafile oru�lar� hi� b�rakmam��.

Hatta, Peygamber efendimiz ve Sahabe-i kiram her hafta per�embe oru� tutmu�lar, ve buna Pazartesi g�nlerini de eklemi�lerdir. Daha sonra Tabiin, Tebe�ttabiin, Etbe�ttabiin ve t�m tasavvuf ehli g�n�m�ze kadar Per�embe ve kandillerde nafile oru�lar� tutmu�lar ve tutmaktad�rlar.

2/BAKARA � 183: Y� eyyuhellez�ne �men� kutibe aleykumus s�y�mu kem� kutibe alellez�ne min kablikum leallekum tettek�n (tettek�ne).

Ey �men� olanlar! Oru�, sizden �ncekilerin �zerine yaz�ld�� (farz k�l�nd��) gibi sizin �zerinize de yaz�ld� (farz k�l�nd�). Umulur ki b�ylece siz takva sahibi olursunuz.

�men�: Allah�a (cc) ula�may� dileyen kimse

2/BAKARA � 184: Eyy�men ma�d�d�t (ma�d�d�tin), fe men k�ne minkum mar�dan ev al� seferin fe iddetun min eyy�min uhar (uhara) ve alellez�ne yut�k�nehu fidyetun ta�mu misk�n (misk�nin), fe men tatavvaa hayran fe huve hayrun leh (lehu), ve en tes�m� hayrun lekum in kuntum ta�lem�n (ta�lem�ne).

(Farz k�l�nan oru�) say�l� g�nlerdir. Fakat sizden kim hasta veya yolculukta olursa, o taktirde (tutamad�� g�nlerin say�s�), di�er (ba�ka) g�nlerden (oru� tutarak) tamamlan�r. (�htiyarl�ktan veya iyile�mesi umulmayan bir hastal�ktan dolay�) ona (oru� tutmaya) g�� yetiremeyenlerin, bir yoksulu (sabah, ak�am) doyuracak (kadar) bir fidye vermesi (gerekir). Art�k kim isteyerek (g�n�lden) bir hay�r yaparsa (orucunu veya fidyeyi art�r�rsa), i�te o, kendisi i�in bir hay�rd�r. Oru� tutmak sizi i�in daha hay�rl�d�r, ke�ke bilseydiniz.

2/BAKARA � 185: �ehru ramad�nellez� unzile f�hil kur��nu huden lin n�si ve beyyin�tin minel hud� vel furk�n (furk�ni), fe men �ehide minkumu� �ehra fel yesumh (yesumhu), ve men k�ne mar�dan ev al� seferin fe iddetun min eyy�min uhar (uhara) yur�dull�hu bikumul yusra ve l� yur�du bikumul usra, ve li tukmil�l iddete ve li tukebbir�ll�he al� m� hed�kum ve leallekum te�kur�n (te�kur�ne).

Ramazan ay� ki, insanlar i�in hidayete erdirici (hidayete erme, Allah'a ula�ma vesilesi) ve beyyineler (a��k deliller ve ispat vas�talar�) ve Furkan (hakk� b�t�ldan ay�r�c�) olarak Kur'�n, H�da taraf�ndan onda (o ay�n i�inde) indirildi. Art�k i�inizden kim bu aya (yeti�ir de ramazan ay�n� g�r�p) �ahit olursa o zaman onu, oru� tutarak ge�irsin. Ve kim, hasta veya yolculukta olursa, o taktirde (tutamad�� g�nlerin say�s�) di�er g�nlerde (oru� tutarak) tamamlan�r. Allah sizin i�in kolayl�k diler, zorluk dilemez. (Size bu kolayl�k) say�y� tamamlaman�z ve sizi hidayet erdirdi�i �eye kar��l�k (sizin de) Allah'� tekbir etmeniz (y�celtmeniz) i�indir. Umulur ki b�ylece siz (b�t�n bu kolayl�klara) ��kredersiniz.

beyyine: ispat vas�talar�

Furkan: Kutsal kitap, Kur��n, Tevrat

hidayet: Ruhumuzun Allah�a ula�mas�

2/BAKARA � 186: Ve iz� seeleke �b�d� ann� fe inn� kar�b (kar�bun) uc�bu da�veted d�i iz� de�ni, fel yestec�b� l� vel yu�min� b� leallehum yer�ud�n (yer�ud�ne).

Ve kullar�m sana, Benden sordu�u zaman, muhakkak ki Ben, (onlara) yak�n�m. Bana dua edilince, dua edenin duas�na (davetine) icabet ederim. O halde onlar da Bana (Benim davetime) icabet etsinler ve Bana �men� olsunlar (Bana ula�may� dilesinler). Umulur ki b�ylece onlar ir�ada ula��rlar (ir�ad olurlar).

2/BAKARA � 187: Uh�lle lekum leyletes s�y�mir refesu il� nis�ikum hunne lib�sun lekum ve entum lib�sun lehun (lehunne) al�mall�hu ennekum kuntum taht�n�ne enfusekum fe t�be aleykum ve af� ankum, fel �ne b��ir�hunne vebteg� m� keteball�hu lekum, ve kul� ve�rab� hatt� yetebeyyene lekumul haytul ebyadu minel hayt�l esvedi minel fecri, summe etimmus s�y�me ilel leyli, ve l� tub��ir�hunne ve entum �kif�ne f�l mes�cid (mes�cidi), tilke hud�dull�hi fe l� takrab�h� kez�like yubeyyinull�hu �y�tih� lin n�si leallehum yettek�n (yettek�ne).

Oru� gecesi kad�nlar�n�za yakla�maman�z size hel�l k�l�nd�. Onlar sizin i�in, siz de onlar i�in birer elbisesiniz. Allah, sizin nefslerinize ihanet etti�inizi bildi. Bunun �zerine t�vbelerinizi kabul etti ve sizi affetti. �imdi art�k onlara (e�lerinize) yakla��n ve Allah'�n sizin i�in yazd�� (takdir etti�i) �eyleri isteyin. Fecr vaktinde beyaz iplik, siyah iplikten tebeyy�n edinceye (size belli oluncaya, g�nd�z�n ayd�nl��, gecenin karanl��ndan s�yr�l�ncaya) kadar yeyin ve i�in. Sonra orucu geceye kadar tamamlay�n. Mescidlerde itik�fta iseniz geceleri onlarla (kad�nlar�n�zla) m�ba�eret etmeyin. Bu Allah'�n hudududur (yasaklar�d�r). Art�k ona (yasaklara) yakla�may�n. Allah, �yetlerini insanlara i�te b�yle a��kl�yor. Umulur ki b�ylece onlar takva sahibi olurlar.

Sitedeki

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

Yazar�n

�nceki Yaz�s� Sonraki Yaz�s�

( Orucun Farz Olu�u ba�l�kl� yaz� mihrimah taraf�ndan 16.05.2018 tarihinde sitemize eklenmi�tir. Sitemizde yay�nlanan eserlerin hukuki sorumlulu�u , kullan�lan materyaller ve yaz�n�n i�eri�i yazarlar�na aittir.�zin al�nmadan kaynak g�sterilse bile sayfam�zdaki eserler ba�ka yerde yay�nlanamaz. Eserlerin izin al�nmadan kopyalanmas� ve kullan�lmas� 5846 say�l� Fikir ve Sanat Eserleri Yasas�na g�re su�tur. )
Okudu�unuz Yaz�n�n Site Kurallar�n� �hlal Etti�ini D��n�yorsan�z, Site Y�netimine Bildirmek ��in T�klay�n�z.