DAÐDA SÝMÝT SATILIR MI?

Doðduðum andan, orta okulu bitirdiðim 1973 yýlýna kadar davar çobanlýðý yaptým. Ýlçemiz Bucak’ýn hemen kuzeyindeki Hökez daðýnda 150-200 civarýnda davar sürümüz olurdu. Mevsimine göre deðiþik yurtlara çadýr veya çardak türü ikametgah yerleri kurar, özellikle bahar ve yazlarý bilfiil davarlarýmýzýn baþýnda dururduk.

Ekim ayýnda damýzlýk tekelerimiz tarafýndan tohumlanan keçilerimiz, mart ayýnda yavrulamaya baþlarlardý. Yeni doðan oðlaklarý toplama sürecine “döl alma zamaný” derdik. Oðlaklar henüz doðmadan, onlar için kuzuluklar yapýlýrdý. Üþümesinler ve geceleri rahat uyusunlar diye.

Döl alma süreci çobanlar için oldukça zorlu geçen bir dönemdi. Zira doðuracak olan anne keçi, doðurma zamaný yaklaþýnca, sürüden ayrýlarak kendisine tenha bir yer aramaya baþlardý. Onun mutlaka takip edilmesi ve doðumuna yardýmcý olunmasý gerekirdi. Zira yalnýz baþýna doðuran anne keçi için hem kendisi, hem de yavrusu için çeþitli tehlikeler mevcuttu. Özellikle aç tilkiler, yavru anne rahminden daha düþmeden yarýsý çýktýðýnda alýp kaçma konusunda çok mahirdiler.

Anne keçi kendi kendine doðurup, yavrusunu yalayýp kurutarak, emzirip arkasýna düþürüp hoplaya zýplaya sürüye dahil olabildiyse; bu durum çoban için büyük bir zevk ve þans olurdu. Ama hiçbir çoban bu riski bilerek göze alamazdý. Aksine, arkasý kanlý ve caralý, yavrusunu kaptýrmýþ, feryad-ý figanlar çýkararak sürüyü birbirine katan bir anne keçinin üzüntüsüne hiçbir çoban dayanamazdý.

Bütün yavrular güzeldir ama, yeni doðmuþ bir oðlak, kuzu ve buzaðýnýn güzelliðini ben baþka hiçbir yavruda görmedim. Onlarý kucaðýna alarak, öpmek, koklamak, sevmek, annesinin tedirginlik nazlanýþýný seyretmek, dünyanýn en güzel aktiviteleri arasýndaydý. Ben bunlarý yaþadýðým için kendimi çok þanslý görüyorum.

Yavrulara annenin bütün sütü içirilmezdi. Öðleden sonraya kadar annelerle yavrular ayrý ayrý yerlerde güdülür ve emiþmelerine izin verilmezdi. Öðleden sonra anneler bir aðýla kapatýlýp tek tek saðýlarak serbest kaldýklarýnda oðlaklar uzaktan getirilir ve kavuþmalarý saðlanýrdý.

Ýþte o an var ya… Rabbimin ancak çobanlara nasip ettiði, görsel bir þölendir. Bütün oðlaklar meleþerek, yine meleyen annelere doðru bütün hýzlarýyla hoplaya zýplaya koþarlar. Bir kýsmý o kargaþalýkta ilk denemede annelerini bulurlar ve hemen emmeye baþlarlar. Bir kýsmý önüne gelen ilk annenin memesine yapýþýr ama, anne kokusunu alýr almaz yabancý olduðunu anlar ve onu itekler. Yaklaþýk yüzde 50 oðlak için bu yanýlma doðaldýr. Ama en geç 30 saniye içerisinde bütün yavrular öz annelerinin memelerinden süt içmeye baþlamaktadýrlar.

Zaten az bir süt kalmýþtýr. Anne onu yavrusuna içirdikten sonra, memesinin çok fazla incitilmesine müsaade etmez ve yavruyu memesinden uzaklaþtýrýr. O gün hava kararana kadar annelerle yavrular birlikte suya giderler, yayýlýrlar ve hoþça vakit geçirirler. Hava kararmaya baþlamadan her akþamki gibi yavrular annelerinden seçilirler. Bu iþlem çok zor gibi görünse de, kýsa bir süre sonra 10 yaþýndaki bir çocuk dahi bu iþlemi rahatlýkla yapabilir.

Ertesi gün saðým zamaný olan öðleden sonraya kadar annelerle yavrular ayrý güdülür.

Sabah ezanlarý okunmadan merhum anacýðým beni bin bir güçlükle uyandýrýr ve oðlaklarýn aðýlýný açmak ve onlarý gütmek için gönderirdi. Gün aðarmadan yavrularýn aðýllarýndan çýkarýlýp güdülmeye baþlanmasý gerekirdi. Aksi takdirde hem acýktýklarý için haklarý olur, hem de baðýrarak kýyameti koparýrlardý. Temmuz güneþi cayýr cayýr yakar, Hökez’de bir aðaç gölgesi yok, bir gram su yok. O günlerdeki susuzluðum ve güneþde yanmýþlýðým, dün gibi hala aklýmdadýr.

Þansýmýza yeni yaðmur yaðmýþsa kazan ve tencere büyüklüðündeki “gaklýk” adýný verdiðimiz kaya oyuklarýna biriken sularý bir hafta on gün süre ile içebilirdik. Tabi yalnýzca biz çobanlar deðil, yýlan, çekirge, serçe, tilki, böcekler, mallar ve daha bir çok ortaklarýmýzla birlikte.

Hökez’de davar güderken, Bucak’a tepeden bakma þansýmýz olurdu. Eski sanayinin demir ve çekiç sesleri, at arabalarýnýn sesleri, kamyonlarýn gürültüleri, bir de toplam olarak þehrin seçilemeyen gürültüsü, daðýn eteklerinden baþlayarak, dalga dalga bize doðru gelirdi.

Bu gün dahi aklýmdan hiç çýkmayan bir ses vardý ki, en net bir þekilde onu duyabilirdim. Ýlçemizin tek yazlýk sinemasýnýn (Saltoðlu sinemasý), külüstür bir aracý yanlarýna o günkü oynatýlacak olan filmin afiþini asarak, ikindiden itibaren hava kararana kadar Ýlçenin her bir cadde ve sokaðýný ziyaret ederek canlý anons yapardý: “Sevgili sinema severler, bu akþam Salt oðlu sinemasýnda sezonun en güzel filmi sizlerle birlikte olacak. Ezo gelin. Ezo Gelin. Ezo Gelin. Baþrollerde Fatma Girik ve Cüneyt Arkýn”.

Ben her gün hangi filmin oynayacaðýný taaa daðdan en net þekilde duyardým ama, sinemaya gidebilmem çok sýnýrlýydý. Kutsal görevimden dolayý.

Bir gün sabah erkenden þafakla Bucak manzaralý Hökez’de oðlak güdüyorum. Bucak’tan bir simitçinin sesi adeta gökleri yýrtarak bana kadar net bir þekilde geliyor. Çocukluk iþte, yalnýzlýktan veya boþluktan olacak herhalde. Simitçi: “taze gevrek simiiiiiiiiit” diye baðýrýyor. Arkasýndan ben de baðýrarak, ayný ses tonuyla tüm sözleri tekrarlýyorum. Bu durum epeyce devam etti. Tabi beni kimsenin duyma þansý yok, ben bundan eminim zannediyordum ki….

Ertesi gün Ýbrahim abim: “Ya dün dangalaðýn biri Hökez’in tepesinde resmen simit satýyordu, bir anlam veremedim” demesin mi!!! O bendim demek mümkün mü. Yutkundum, yutkundum, “Allah Allah, kimdi ki acaba” diyebildim…

Selam, sevgi ve dualarýmla… Allah’a (cc) emanet olunuz…

17 Ekim 2017 Saat: 15.00. Antalya.

Yrd.Doç.Dr. Süleyman COÞKUNER

Kaliteli Yaþam Uzmaný