‘’SENÝ  SEVÝYORUM…DELÝ  GÝBÝ  DEÐÝL GAYET  AKLI  BAÞINDA  OLARAK  SEVÝYORUM’’

SABAHATTÝN  ALÝ
---------------------------------------------------------------------------

Son  günlerde  bir  kitabýn  edebiyat  dünyamýzda  en  çok  satýlan-okunan  kitaplar  listesinde  en  baþta  olduðunu  görüyorum.  Bu  kitap ,  kitapseverlerin  çok  yakýndan  bildikleri  gibi   Sabahattin  Ali’nin ‘’ Kürk    Mantolu  Madonna’’  adlý  kitabýdýr.

Geçenlerde  benim  biraderle  konuþurken  söz  nereden  döndü  dolaþtýysa  iþte  bu  kitaba  geldi.  Birader  ‘’  Yahu abi,  benim bildiðim  kadarýyla  Sabahattin Ali 1950  li  yýllarda  ölmüþ  bir  yazar.  Ýyi de  bu adam  Madonna’yý  nereden  tanýyor  ki  Kürk  Mantolu  Madonna’’  Diye  bir  kitap  yazmýþ?’’  Diye  sorunca  o  anda  içmekte  olduðum  çayý  olduðu  gibi  püskürttüm  sehpanýn  üzerine.  Bizim  birader  o  Madonnayý  þarkýcý  Madonna  zannediyormuþ  meðer.  Fakat  sonradan  gördüm ki  benim  birader  bu  konuda  yalnýz  deðil. Sabahattin  Ali’nin  Kürk  Mantolu  Madonnasýný  ABD li  ünlü  popstar  ve  sinema  sanatçýsý  Madonna  zannedenler  bayaðý  çokmuþ. Mesela  Tv 8  de yayýnlanan ‘Aramýzda Kalmasýn’ programýnda Beren Saat  adlý  sanatçýnýn   ‘Kürk Mantolu Madonna’ kitabýnýn uyarlamasý olan filmde rol alacaðý konuþulurken, program sunucularýndan Funda Özkalyoncuoðlu’nun-kitabýn  1943  yýlýnda yazýldýðýnýn  belirtilmesi  üzerine- ‘’ O  yýllarda  Madonna  var  mýydý?’’  diye  sormasý baþlýbaþýna  bir  komedi  konusu  oldu özellikle  sosyal  medyada..

Madonna ne  peki?  Ya  da  kim?

Þarkýcý  Madonna  aslen  Ýtalyan  olup  tam  adý  Madonna Louise Veronica Ciccone’dir.

Ancak,  Madonna  kelimesi  tam  olarak  Hýristiyan  azizeleri  için,  daha  da  özel  anlamda  Hz.  Meryem  için  kullanýlan  bir  ifadedir.  Genelde  ‘’Azize ‘’  özelde  ise  Hz.  Meryem  anlamýna  gelir.

Eee  bu  durumda  Sabahattin  Ali  bahsi  geçen  romanýnda  kürk  mantolu  bir  Hýrýstiyan  azizesinden  mi  bahsediyor?  Hem  evet  hem  hayýr.

Kitap   hakkýnda  daha  fazla  konuþmaya  gerek  yok.  Ancak  Sabahattin  Ali  de  aynen  bu  kitaptaki  Raif  Efendi  gibi  bir  platonik  aþk  yaþamýþtýr ve  çok  büyük  bir  ihtimalle  romanýn  kahramanlarýndan  olan  Raif  Efendi  bizzat  kendisi,  kadýn kahraman Maria Puder ise tutkulu  bir  aþkla  sevdiði  Nahid  Fýratlý adlý  kadýndýr.

Nahid  Fýratlý  oldukça  ilginç  bir  kadýndýr.  Ýlginçtir  çünkü  edebiyat  dünyamýzda  ona  aþýk  olmayan ünlü þair  ve  yazar adeta  yok  gibidir.  Onun  için  þiirler  yazmamýþ  þaire  rastlanmaz  adeta.

Ýþin doðrusu  resimlerine  baktýðýmda  -  günümüz  güzellik  ölçüleriyle-  öyle  pek  de  ahým þahým  bir  hatun  olmayan rahmetli  meslektaþým  nasýl  olmuþ  da  bu  kadar  ünlü  þairi  kendisine  aþýk  etmiþ  iþte  o  kýsmý  bir  türlü  anlayamadým  ama  þairlerimiz  nazarýnda  Leyla  olmuþ  bu  Nahid  Fýratlý  ve  pek  çoðu  ona  Mecnun’un  gözleriyle  bakmýþlar.  Kimler  mi?  Sayalým:  Can Yücel, Edip Cansever, Necip Fazýl Kýsakürek, Cahit Sýtký Tarancý, Ahmet Muhip Dranas, Orhan Veli Kanýk, Ece Ayhan, Turgut Uyar, Cemal Süreya…Yani  Türk  Edebiyatýnýn en  büyükleri…

1909 da  Girit’te dünyaya  gelmiþ  olan  Nahid  Haným  ben  gibi  Ýstanbul  Üniversitesi  Edebiyat  Fakültesinden mezun  olmuþ.  Benden  farklý  olarak  o  Felsefe  bölümü mezunuymuþ. Ýllevelakin  kadro  yetersizliði  sebebiyle  Edebiyat  Öðretmenliði  yapmýþ.  Hatta ülkemizin  kalburüstü  liselerinde,  mesela Ankara  Kýz  Lisesi, Edirne  Lisesi, Haydarpaþa Erkek  Lisesinde  edebiyat  öðretmenliði  yapmýþ. Ýþte  bu  öðretmenliði  sýrasýnda  da  adý  geçen  þairlerle  tanýþmýþ,  onlarla  yakýn  arkadaþlýklar  kurmuþ.

Ýlk  kocasý  olan  eðitimci  Halil  Vedat  Fýratlý  ile   evlendiðinde soyadý da  Gelenbevi’den  Fýratlý’ya  dönmüþ.  Ancak  onunla  ayrýldýktan  ve  hatta ikinci  kez  Arif  Damar  adlý  bir  þairle  evlenmesine  raðmen  Fýratlý  soyadýný  öldüðü  tarih  olan  2002  yýlýna  kadar  taþýmýþtýr.  Yani  buradan  da  anlaþýlacaðý  üzere  Nahid  Fýratlý  Haným  doksan  üç  yaþýna  kadar  yaþamýþtýr.

Ýþte  Sabahattin  Ali’in  ‘’  Kürk  Mantolu  Madonnasý ‘’  olan  Nahid  Fýratlý,  ilk  eþinden  boþandýktan  sonra  Þair  Orhan  Veli  ile  bir  aþk  yaþamýþtýr  ikinci  evliliðini  yapýncaya  kadar.

Orhan  Veliye

'Hiç birine baðlanmadým
Ona baðlandýðým kadar
Sade kadýn deðil, insan
Ne kibarlýk budalasý
Ne malda mülkte gözü var
Hür olsak der
Eþit olsak der
Ýnsanlarý sevmesini bilir
Yaþamayý sevdiði kadar

Dizelerini  yazdýran iþte  bu  Nahid  Fýrat  hanýmefendidir.

Ancak,  Orhan  Veli  ile  olan  bu  aþk  uzun  sürmez.  Zira zavallý  Orhan  Veli  henüz  daha  36  yaþýndayken  1950  yýlýnda  hayata  gözlerini  yumar.  Nahid  Hanýmýn  ikinci  evliliði  de Orhan  Veli’nin  ölümünden  beþ  sene  sonra  olmuþtur  zaten.

Orhan  Veli’den  çok  daha  önce  Sabahattin  Ali  de  Nahid  Fýratlý  hanýma  aþýk  olur  ve  o  zamanlar  öyle  face  book,  Messenger,  twitter,  I  Phone  filan  olmadýðýndan  oturur  adam  gibi  mektup  yazar.  Hani  þu  kaðýdýn  üzerine  dolmakalemle  yazýlýp  daha  sonra  zarfa  konarak  elden  ya  da  postacýlar  vasýtasýyla karþý  tarafa  gönderilen  þeylerden…Fakat  iþin  aslýnda  Orhan  Veli’den  daha  yakýþýklý  olmasýna  raðmen( Bana  göre  tabii  ki)  Nahid  Haným,  Sabahattin  Ali’ye  pas  vermez.  Gönderdiði  mektuplarý  hiç  açmadan  gerisin  geri  iade  eder.

Þimdi  izleyin  bakýn  o  iade  olayýndan  sonra  neler  olur:

1928’de  kendisi  21, Nahid Haným  19  yaþýndayken yazdýðý  bu  mektuplar  geri  geldiðinde  Sabahattin Ali, iade edilen mektubundan sonra gönderdiði bir diðer mektubunda “Ýade kâðýdýndaki imzaný gördüm. Yalnýz imzaný... Çýldýrýyordum. Ýmzan beni deli edecek kadar sevindirdi. Onu yazan elini gördüm, hani bakmak istediðim zaman benden kaçýrdýðýn elini... Bu elin üzerinde ince bir kol gördüm, daha sonra omuzlarýný, ince çeneni, dudaklarýný, þeffaf burnunu, alnýna dökülen kumral saçlarýný gördüm. Seni gördüm, seni büsbütün gördüm” Diyordu.

Bu  arada  bir  zamanlar  Nükhet  Duru’dan  dinledðimiz  bir  þarký  vardý  hani  ‘’  Beni  sarar  melankoliii…  Oooo.  Beni  sarar  melankoliii ‘’  Diye.  Ýþte  o þarkýnýn  tam  sözleri  olan  Melankoli   þiirini,  Nahid  Fýratlý  için  Sebahattin  Ali  Yazmýþtýr.  Þiir  tam  olarak  þöyledir.

Beni en güzel günümde 
Sebepsiz bir keder alýr. 
Bütün ömrümün beynimde 
Acý bir tortusu kalýr. 

Anlýyamam kederimi, 
Bir ateþ yakar derimi, 
Ýçim dar bulur yerimi, 
Gönlüm daðlarda bunalýr. 

Ne kýþ, ne yazý isterim, 
Ne bir dost yüzü isterim, 
Hafif bir sýzý isterim, 
Aðrýlar, sancýlar gelir. 

Yanýma düþer kollarým, 
Görünmez olur yollarým, 
En sevgili emellerim 
Önüme ölü serilir... 

Ne bir dost, ne bir sevgili, 
Dünyadan uzak bir deli... 
Beni sarar melankoli: 
Kafamýn içersi ölür.

Böyle  büyük  bir  aþka  raðmen  Sebahattin  Ali  yine  de  1935  yýlýnda  Aliye  Hanýmla  evlendi. (  Kadýnlar  kýzacak  ama  bence  çok  iyi  etti.  Zira  Aliye  Haným  bence  Nahid  Hanýma  beþ  çekerdi  güzellik,  zarafet  ve  alýmda.)

Nahide  Hanýma  aþýk  olanlardan  Orhan  Veli  henüz  otuz altý  yaþýndayken  ölmüþtü 1950  Yýlýnda… Sabahattin  Ali’nin  de ömrü  kýsa  olmuþ,  o da 1948  yýlýnda kýrk  bir  yaþýndayken  hayata veda  etmiþti.( Bazý  rivayetlere  göre  öldürülmüþtü)

Nahide  Hanýma  en  fazla  aþýk  olanlar  çok  uzun  ömürlü  olamadýlar.  Mesela  ‘’ Yaþ  otuz beþ,  yolun  yarýsý  eder’’  Diyen  Cahit  Sýtký  Tarancý…O  da  yolun  yarýsý  dediði  otuz  beþinci  yaþýndan sadece  on  bir  sene  sonra  kýrk  altý  yaþýnda  hayata  gözlerini  yumdu.

Edip  Cansever çok  da  yaþlý  sayýlmayacak  bir  yaþta,  58  Yaþýnda  öldü.

Cemal  Süreya  bir  yýl  daha  fazla  yaþadý  Edip  Cansever’den…  Elli  dokuz  yaþýnda  öldü.

Ahmet  Muhip  Dranas  ile Ece  Ayhan  çok  da  aþýk  deðillermiþ  ki  71  yaþýna  kadar  yaþadýlar.

Can  Yücel …

Onun  kaç  yýl  yaþadýðýna  geçmeden  önce  nasýl  yaþadýðý  ile  ilgili  bir iki  satýr   söz etmeden  geçmek  olmaz.

Vatandaþýn biri  Can  Yücel’in  saðlam  içicilerden  olduðunu  öðrenince  onu  sýnamak  için  yaþadýðý  eve  gelir  ve kapýyý  çalar.  Can  Baba  söylene  söylene  açar  kapýyý.  Karþýsýnda  efendi  görünüþlü  biri  vardýr. Sorar  ‘’ Buyurun  bir  þey  mi  istemiþtiniz’’  Adam  ‘’  Sen  iyi  içki  içermiþsin.  Ben  de  iyi  içerim.  Aldým  bir  sürü  içki  geldim  kapýna.  Birlikte  içer  miyiz?  Can  Baba  adama  ‘’  Ýçeri  buyur’’  dedikten  sonra adamýn getirdiði  yetmiþlik  rakýlardan birini  bir  tencereye  boþaltýr  ve tencereye boþalttýðý  rakýnýn üzerine ekmek  doðrayýp  bir  güzel  yer  adamýn  þaþkýn  bakýþlarý  arasýnda… Adam  hayretten  donmuþ  vaziyetteyken  bir  þiþe  daha  açar :  ‘’  Evet,  kahvaltýmýzý  yaptýðýmýza  göre þimdi  içmeye  baþlayabiliriz’’

Ýþte  böyle  biri  olmasýna  raðmen  Can  Yücel  73  yaþýna  kadar  yaþadý.

E  hazýr  elimiz  deðmiþken  bir  de  Can  Yücelden  Nahid  Haným’a  yazýlmýþ  þiir  olsun  deðil  mi?  Buyurun  o  zaman.

Nahit Haným ki, þimdi bir Eski Ahit

Ýlk eþi, Haliç Vedat, menfi olamazdý ki zait

Babamsa o Balkan Harbi'nden müdevver nikahlarýnda þahit

Üçü de mülazým-ý evvel, sonra mülazým-ý sani

Asýl paþalýðý ama Nahit Haným'ýn Ýkinci Dünya Harbi'ne ait

Nahit Haným yýktýðý Osmanlý Ýmparatorluðu'na karþý

Yeniþehir'deki 50 metre karelik kira katýnda

Olanca insanlýðýyla kurmuþ yeni bir saltanat

Dizinin altýndaki o kara ben kadar güzel bir Ben, Sevgiden

Bakardým geçtikçe Zafer Meydaný'nýn ordan

O ikinci kattaki pencereye deðil, zafere

Aþkla kurulmuþtu sanki dünyanýn en meridiyenindeki o daire

Ben de ondan-bundan deðil. Nahit Haným'la Orhan Veli'den

Baþladým þiire ve seviþmeye

Sýrf Orhan'ýn baþlattýðý o Aþk Resmi Geçit'i

Yarým kalmasýn diye...

Ve  son  olarak  Necip  Fazýl  Kýsakürek…O  sýnýrlarý  bayaðý  zorladý .  79  yaþýnda  öldü. 


Evet…Þimdi  tüm  okuyan  bayanlara  ‘’  Ýþte  erkek  milleti’’  dedirtecek  bombada  sýra…

Sabahattin  Ali,  Nahid  Hanýma  aþýk.  Bir  imzasý  için  bile  çýldýrýyor  ama daha  sonra Aliye  Hanýmla  evleniyor.  Hasan  Âli  Yücel  ve  oðlu  Can  Yücel…Baba  oðul  her  ikisi  de  Nahid  Hanýma  aþýk…Ýlle  velakin  Nahid Haným  Orhan  Veli’ye  aþýk. Orhan  Veli  de  Nahid  Hanýma  aþýk.  En  az  yüz  mektup  yazmýþ  ona  ve  tabii  ki  bir  sürü  þiir…  Ama  Orhan  Veli bu  derin  aþkýna  raðmen  baþka  kadýnlara  da  aþýk. Onlardan  birine  bakýn neler yazmýþ:

Önce  þiiri  okuyalým  mý?

Peki..Ýþte  þiir.

Uzanýp  yatývermiþ  sereserpe
Entarisi  sýyrýlmýþ  hafiften.
Kolunu kaldýrmýþ,  koltuðu  görünüyor.
Bir  eliyle  de  göðsünü  tutmuþ.
Ýçinde  kötülüðü  yok  biliyorum
Yok,  benim de  yok  ama
Olmaz  ki
Böyle  de  yatýlmaz  ki.

Sadece  bu  þiir  deðil, meþhur  ‘’ Anlatamýyorum’’  þiiri  de  bu  kadýna ithafen  yazýlmýþtýr.

Aðlasam sesimi duyar mýsýnýz,
Mýsralarýmda;
Dokunabilir misiniz,
Gözyaþlarýma, ellerinizle?

Bilmezdim þarkýlarýn bu kadar güzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduðunu
Bu derde düþmeden önce

Bir yer var; biliyorum;
Her þeyi söylemek mümkün;
Epeyce yaklaþmýþým, duyuyorum;
Anlatamýyorum.

Bu  iki  þiir  kime  mi  yazýlmýþ? 

Öncelikle  belirteyim  ki  o kadar  büyük  bir  aþkla  sevdiði  Nahid  Fýrat’a  deðil.

Ya  Kime?

Bella  Eskenazi ( Kent)  Adýnda  bir kadýna…

Kim  Bella  Eskenazi?

Hikayesi  uzun.  Sadece  eski Köy  Enstitüsü  Ýngilizce  Öðretmenlerinden  biri  olduðunu söyleyeyim  þimdilik.

Yani  uzun  lafýn  kýssasý  ‘’ Þair  Milletini  asacaksýn  azizim’’    Allahtan  fazla  uzun  ömürlü  olmuyorlar  zaten.

Fakat..

Biz  yine  de  þairleri  öldürmeyelim ve  Orhan  Veli’nin  öldükten  sonra  cebinde  bulunan  diþ  fýrçasýna  sarýlý  bir kaðýda  yazdýðý  son  þiiriyle, daha  doðrusu o  þiirin  okunabilen  kýsmý  ile  noktalayalým  sözlerimizi:

AÞK RESMÝGEÇÝDÝ

Birincisi o incecik, o dal gibi kýz.

Þimdi galiba bir tüccar karýsý.

Ne kadar þiþmanlamýþtýr kimbilir.

Ama yine de görmeyi çok isterim,

Kolay mý? ilk gözaðrýsý.

.....................................çýkar

........................dururduk mahallede

.....................................halde

....adlarýmýz yan yana yazýlýrdý duvarlara

.........................yangýn yerlerinde.

Üçüncüsü Münevver Abla, benden büyük

Yazýp yazýp bahçesine attýðým mektuplarý

Gülmekten katýlýrdý, okudukça.

Bense bugünmüþ gibi utanýrým

O mektuplarý hatýrladýkça.

Dördüncüsü azgýn bir kadýn,

Açýk saçýk þeyler anlatýrdý bana.

Bir gün de önümde soyunuverdi

Yýllar geçti aradan, unutamadým,

Kaç defa rüyama girdi.

Beþinciyi geçip altýncýya geldim

Onun adý da Nurünnisa.

Ah güzelim

Ah esmerim

Ah

Canýmýn içi Nurünnisa.

Yedincisi Aliye, kibar bir kadýn

Ama ben pek varamadým tadýna

Bütün kibar kadýnlar gibi,

Küpe fiyatýna, kürk fiyatýna.

Sekizinci de o bokun soyu:

Sen elin karýsýnda namus ara,

Kendinde arandý mý, küplere bin.

Üstelik kendinde de

Yalanýn düzenin bini bir para.

Ayten'di dokuzuncunun adý,

Barlarda göbek atar

iþ baþýnda þunun bunun esiri,

Ama bardan çýktý mý,

Kiminle isterse onunla yatar.

Onuncusu akýllý çýktý

Býraktý gitti beni

Ama haksýz da deðildi hani,

Seviþmek zenginlerin harcýymýþ

iþsizlerin harcýymýþ.

iki gönül bir olunca

Samanlýk seyranmýþ ama,

iki çýplak da olsa olsa;

Bir hamama yakýþýrmýþ.

iþine baðlý bir kadýndý on birinci

Hoþ, olmasýn da ne yapsýn?

Bir zalimin yanýnda gündelikçi;

Adý Luksandra.

Geceleri odama gelir,

Sabahlara kadar kalýr

Konyak içer, sarhoþ olur,

Sabahý da, iþbaþý yapardý þafakla..

Gelelim sonuncuya.

Ona baðlandýðým kadar

Hiçbirine baðlanmadým.

Sade kadýn deðil, insan.

Ne kibarlýk budalasý,

Ne malda, mülkte gözü var.

Eþit olsak, der,

Hür olsak, der.

insanlarý sevmesini de bilir,

Yaþamayý sevdiði kadar.