Romandaki hatalara gelince:  

            Pek çok yerde (Y) harfi yerine (Ð) kullanmýþým.  (Okumaða, karýþmaða, tutunmaða gibi.) Direktör efendi hiç üþenmeden yanlýþ (Ð)’leri çizip, üstüne (Y) yazmýþ.

            Bitiþik ya da ayrý yazýlmasý gereken bazý sözcüklerin doðrusunu belirtmiþ.

            Kadý kýzý örneði, (De-Da ve Ki) baðlaçlarýný bazen kusurlu yazmýþým.  Onlar

düzeltilmiþ.

            Konu, duygu ve düþünce karýþýklýðý olan birkaç yerde paragraf düzenlemesi yapýlmýþ.

             Çok uzun bir cümle, içerik baðlamýnda üç ayrý cümleye bölünmüþ.

            Peþ peþe devam eden, uzun sayýlabilecek beþ devrik cümle sonuna, gözümün içine sokarcasýna þu notu düþmüþ. Uzun devrik cümle, anlama zorluðu yaratýr. Peþ peþe olursa býkkýnlýk verir.  Devrik cümleyi, yüklemi sonda olan dört ya da beþ cümle sonrasýnda kullanmak ve kýsa tutmak uygundur. Diyaloglarda, kýsa devrik cümle vurucu olur.  Bu uyarýyý yapmakla kalmayan deðerli editörüm (Öðreticiliði nedeniyle deðerli oldu.) yersiz bulduðu devrik cümlelerin altýna çizik atmýþ.  Kýsa bir diyalog cümlesine de, Ýyi vurgu yapýlmýþ notu düþmüþ. Övgü notu, haliyle hoþuma gitti.

            Dokuz yerde  anlatým bozukluðu yapmýþým. Bunlarýn dördünde, düþülen nota ve alt çiziklere göre, anlam uyuþmasý olan iki sözcük kullanmýþým. Üçünde gereksiz sözcük, birinde anlamý çeliþkili sözcük,  bir diðerinde de yanlýþ sözcük kullanarak anlam kargaþasý yapmýþým.

            Zihinsel yolculuk yaptýðým (Flashback) bir yerde, geçmiþte yaþanan bir olayý anlatýrken, o zamana ait olmayan bazý anlatým ve sözcükler kullanmýþým. (Kimileri, Kurtuluþ Savaþý’ný, þimdiki þartlara göre deðerlendiriyor ya, iþte öyle bir þey…)

            Diyaloglarda, eylem bildirimini  hep sona býraktýðým halde bir yerde tersini yaparak bir baþka anlatým bozukluðu meydana getirmiþim.  Pek çok profesyonel yazarýn yaptýðý bu hata, editör efendinin gözünden kaçmamýþ. 

Örnek:  Oðlan konuþmaya baþladý.

            “Hatçe teyze! Yetti galik!.. Gýzýný  baný  veceksen ve!  Vemeceksen baþga gýz

bulcem ben!”  

            Hatçe cevap verdi.

            “Ýçgüvesi olcesen gýz va. Yoksam baþga gapýya…(Gediz-Simav aðzý. Romanla ilgisi yok.)

            Oðlan konuþmaya baþlýyor, kadýn cevap veriyor  ama nasýl  söz ettikleri sonradan belli oluyor.  Haliyle anlatým bozukluðu meydana geliyor.

            Roman teksini en ince ayrýntýsýna kadar inceleyip, gördüðü olumsuzluklarý belirten ve “Yazmak için önce yazmayý öðrenmek gerekir,” diyen editörün þu konularda görüþ belirtmemesi dikkatimi çekti.

            Roman,  üçüncü tekil kiþi anlatýmýnda ve A4 kaðýdýna dolu dolu yazýmla iki yüz sayfa civarýndaydý. Kitap olarak, beþ yüz sayfayý bulacaktý. Amatör bir roman yazarý adayýnýn bu büyüklükteki bir romanýnda elbette yazým ve anlatým hatalarý olacaktý. Bunlarýn açýða çýkarýlmasý, yazým kurallarý konusunda  yetersiz olduðumun bir kanýtýydý.  Bunun sonucu,  üniversitede eðitim görevlisi bir editörün “Yazmadan önce yazmayý öðrenmeniz gerekir,” eleþtirisine yerden göðe kadar hak verdim. Ýlk baþlardaki efelenmemin utancýný duydum… 

            Roman, yaþanmýþ ya da tasarlanmýþ olaylarýn yazýya dökülmesinden ibaret deðil.  Kurgusu, öykülemesi, betimlemesi ve olaylarýn örgüsü varý. Tabi, bir de yazma tekniði. (Okuyucuya soluk aldýrma, göz yorgunluðunu giderme, dikkat toplama yerleri gibi.) Anlatýmýn, karakterlere biçilen rollere göre uyumu da çok önemli. (Çocuða, çocukça yaklaþým gibi.) Romanýn konusu hakkýnda editörün söz söyleme hakký olmasa da görüþ bildirmesini isterdim. Romanda, doksan dört kiþiyle yüz yüze yaptýðým çok çarpýcý istatistiki bir bilgi vardý. Kendilerini dar kalýplara hapsetmiþ bazý edebiyatçýlar-yazarlar- romanda bu tür dolaylý açýklama istemezler. Roman, bazý deðer yargýlarýmýza aykýrýlýklar ihtiva ediyordu.  Deðerli editörden, bu iki konu  hakkýnda da görüþ ve tepki beklerdim. Bunlarý göremeyince  gýyabýnda  “Keþke bu yönde de eleþtiri  yapsaydý,” diyerek sitemde bulundum. Yazýmda olduðu gibi bunlar hakkýnda da bilgilenmiþ olur, ufkum geniþlerdi.

            Bir baþka dikkatimi çeken konu da þu oldu. Beþ yüz sayfalýk bir kitap olacak roman testinin bir üniversite öðretim üyesi tarafýndan didik didik edilerek okunmasýný, hatalara  raðmen romanýn “okunabilir” olmasýna baðladým.  

             Yazmadan önce yazmayý iyi öðrenmek…

            Bu yönlendirme, devamlý olarak kafamý meþgul etmeye baþladý. Hele yataða      girdiðimde uykumu kaçýracak düzeyde, “yazmayý öðren” dercesine didikliyordu beynimi. Yazmayý öðrenmeye karar verdim. Hem de en iyi þekilde. Altmýþýna merdiven dayamak üzereyken, “Öðrenmenin yaþý yoktur,” deyimini, kendi hayatýma yansýtmaya yöneldim.

            Roman, hikaye yazma konularýný iþleyen bir kitap buldum. Yabancý bir kaynaktan aktarýldýðý belli olan kitap doyurucu gelmedi. Ýnternette bulduðum bilgiler de pek yeterli deðildi.  Türk Dil Kurumu sitesiyle karþýlaþtým. Bu kurumu Atatürk’ün kurduðunu biliyordum ama içeriðinden fazla haberim yoktu. Cahilliðimden utandým. Yazmanýn asýl kaynaðýný bulunca bayaðý bir sevindim. Öðrenme heyecanýyla “Yazým Kýlavuzu” bölümünü adeta hatim ettim. Çalýþma odamdaki, yýllar önce bir gazetenin kupan karþýlýðý daðýttýðý yirmi dört ciltlik “Büyük Larousse “ ansiklopedisiyle karþýlaþtýrma yaparak yazým kurallarýyla ilgili bilgilerin en doðrusunu öðreniyordum. Dikkatimi örnek yazýlar çekiyordu. Cumhuriyetin çeyrek ve orta dönemlerindeki yazarlarýn baþta gelen özellikleri, imla kurallarýna titizlikle uymalarý ve konuþulan Türkçe sözcüklere aðýrlýk vermeleriydi… Günler aylar geçtikçe, internette de yazým kurallarýyla ilgili yazýlar artýyor, Türk Dil Kurumu sayfalarýna yeni bilgiler ekleniyordu.          

            En iyi öðrenme yollarýndan birisi olan araþtýrma ve uygulamayý hayata geçirmeye karar verdim. Türk Dil Kurumu sitesi, Büyük Larousse, internet ve dünya çapýnda ün yapmýþ kitaplarda yaptýðým araþtýrmalarýn ortak noktalarýný birleþtirerek öze dayalý,  “YAZIM, KÜLTÜR; YAZIN, SANATTIR “ adlý bir dosya hazýrladým.  Büyük harflerin kullanýldýðý yerlerden  baþlayýp, anlatým bozukluklarýndan çýktým. Yazma, uygulamalý bir öðretim olduðu için her bir þeyi daha iyi kavrýyorsun. Bunun sonucu, sözcük daðarcýðým büyüdü. Gözaltý, akþamüstü gibi bitiþik yazýlan birleþik sözcüklerin neden öyle yazýldýklarýný tam olarak anladým. Aðrý Daðý, Çanakkale Boðazý gibi yazýmlarda, bazý dað ve boðaz sözcüklerin neden büyük harfle baþladýðýný  iyi öðrendim.  Anlatým bozuk-luðunun  püf noktalarý belirledim.  Anlatýmýn, konuþulan dilden ve anlaþýlýr olmasý, süsten ve söz cambazlýðýndan uzak durulmasý, az sözle çok þeyin anlatýlmasý (Baþtaki resim örneði.)  gibi anlatým özelliklerini özümsedim.   Araþtýrma sonrasý, edebiyatýn çok geniþ bir derya olduðunu anladým. Bilgi daðarcýðýmýn bu deryada bir kum tanesi büyüklüðünde bile olmadýðýný fark ettim.  Buna raðmen, edebi bir aydýnlýða girdiðime inandým. Bunun sonucu olmalý ki, araþtýrmalý çalýþmalarým sýrasýnda, açýklamasýna denk gelmediðim bir yazým kuralý ayrýntýsýný tespit ettim.

Devamý haftaya

Veysel Baþer