Ýlyas Sayli, Sayli Köyü’nün en çirkin genciydi. Çirkinliði azýcýk Ýlyas Salman’ý andýrýyorsa da, az biraz ondan daha yakýþýklýca sayýlabilirdi. Fukaranýn tekiydi; ne bir karýþ topraðý, ne de bir baþ sýðýrý vardý. Köyün sýðýrtmaçlýðýný yaparak kazandýðý üç beþ kuruþla hem yaþlý anasýný, hem yaþlý babasýný, hem de kendini geçindirmeye çalýþýyordu. Ama ve lakin o, ayný zamanda kaderinin de sýðýrtmacýydý. Onun kaderinin sýðýrtmaçlýðýný nasýl yaptýðýný çok kýsa bir cümleyle þöyle özetleyebiliriz:

Ýlyas Sayli, bir atasözümüzde, "Allah, insana Kadir Ýnanýr yakýþýklýlýðý verip de ’akil adam’ yapacaðýna, Ýlyas Salman çirkinliði verip ’akýllý adam’ yapsýn," diyen atalarýmýzýn çok doðru bir lakýrdý ettiklerinin en canlý kanýtýydý; çünkü, fukara dul anasýnýn fukaralýk yüzünden okutamadýðý ve kýzý Elezer Emekli’nin kocasý Sami Emekli’nin, "eve Elektrikli Epilasyon Aleti al," "Eve Elektrikli Saç Bakým Aleti al," "eve Tuvalet ve Güzellik Sabunu al," eve Misafir Kolonyasý al," "eve Tuvalet Kaðýdý al," "eve Hijyenik Kadýn Baðý al," "eve þemsiye al," gibi devlet babanýn enflasyon oranýný hesaplarken baz aldýðý tüketici kalemleri için verdiði paralardan aþýrarak yolladýðý paralarla büyüttüðü yýllarda maruz kaldýðý zýr cahillikten sonra, büyüyüp bir ergen olduðunda baþladýðý sýðýrtmaçlýk iþinde daðlarda, meralarda dolaþýrken sýðýrlarýn kýçlarýndaki damgalardan önce alfabeyi sökmüþ, sonra da bulduðu her söðüt aðacý gölgesinde, hatta her pitaya, cocona, çerimoya, duku, jabuticaba, mammee, marula, noni, platonia, rambutan, safou, duku aðacý gölgesinde oturup ilkokul kitaplarýný yiyip yutarak dýþarýdan ilkokul diplomasýný, ortaokul kitaplarýný yiyip yutarak dýþarýdan ortaokul diplomasýný, lise kitaplarýný yiyip yutarak dýþarýdan lise diplomasýný almýþ ve daha ilk girdiði üniversite seçme sýnavýnda açýk öðretimin iktisat bölümünü tutturarak kayýt olmuþ, bütün açýk öðretim kitaplarýný yiyip yutarak içeriden aldýðý lisans diplomasýyla iktisatçý olmuþ, hemen askere müracaat edip altý aylýk kýsa dönem askerliðini tamamlayýp dönmüþ, en sonunda da KPS sýnavlarýnda çalýnan sýnav sorularýný elde edememesine raðmen kazanmayý baþararak memur olmuþtu. 

Ýlyas Sayli, bir atasözümüzde, "Allah, yürü ya kulum dedikten sonra o kulunun yolunu açarmýþ!" diyen atalarýmýzýn çok doðru bir lakýrdý ettiklerinin en canlý kanýtýydý; çünkü tayini, bir devlet dairesinin Ayvalýk’taki þubesinde Muhasebe Müdür Yardýmcýlýðýna çýkmýþtý. Köylerinin baðlý olduðu kasabadaki imam hatip lisesindeki tarih öðretmenine âþýk olarak, henüz on beþ yaþýndayken ona kaçan ablasý Elezer’in kocasý olacak tarih öðretmeni emekli olduktan sonra Ayvalýk’ýn Sarýmsaklý mahallesine yerleþtiðini duymuþtu. Bu uhrevi yardýmýn sayesinde, çocukluðundan beri görmediði ablasýný ve hiç görmediði/tanýmadýðý eniþtesini görmek imkâný olacaktý.

Yola çýkmak üzere hazýrlanmaya baþladý. Odasýndaki sandýktan oya iþlemeli ak bohçasýný açýp içindeki bayramlýklarý ele aldý. Duvarýnda asýlý ortaçaðdan kalma antika aynanýn karþýsýna geçip, üstündeki çoban urbalarýný çýkararak bir kenara attý. Uzun paçalý donunu çýkartmadý, o kýçýnda kaldý. Sonra, beyaz gömleðini giyinip askerlikten terhis olduðunda tabur komutanýnýn hediye ettiði lacivert benekli gri kravatýný baðladý. Laci takýmýnýn pantolonunu giyerken uzun paçalý donunun paçalarý yukarý doðru sýyrýlýp kalçalarýnda topaklandý. Elini pantolondan içeri daldýrarak donunun paçalarýný aþaðý doðru çekiþtirerek indirdi. Lacinin dört düðmeli ceketini de giyerek dört düðmesini de ilikledi. Kafasýnda unuttuðunu fark ederek kirli kasketi de alýp attýktan sonra saçlarýný John Travolta tarzýnda tarayarak jöleledi. Gitti, ayaðýna akþamdan boyayýp hazýrladýðý iskarpinlerini geçirdi. Büfenin üstündeki james bond çantasýný alarak tekrar aynanýn karþýsýna geçti. Baþlayacaðý iþe dair hayaller kurarak kendi kendine konuþmaya baþladý.

"Merhaba Ýlyas Bey! Nasýlsýnýz?"

"Valla teþekkür ederim! Ya siz nasýlsýnýz?"

Nihayet yola çýkýyordu. Uðurlamaya davul zurna ekibi getirilmiþti ve ortalýk davul zurna sesiyle inim inim inliyordu. Köyün bütün sýðýr sahipleri onu uðurlamaya gelmiþlerdi. Hepsinin teker teker ellerini öptü, helallik aldý. "Hakkýnýzý helal edin aðam!"

Sýðýr sahiplerinin kimisi, "Bu köy seninle iftihar edecek Ýlyas!" dedi. Kimisi, "Makamýnda fakir fukarayý koru," diye nasihat etti. "Memur oldun diye rüþvet yemeye kalkýþmayasýn haaa..." diye tehdit edenler de çýktý aradan.

En nihayet köy minibüsünün kapýsýnda bekleþen anasýyla babasýnýn huzuruna vardý. "Öpem ana,"diyerek anasýnýn elini öptü.

Anasý bir güzel sarýlýp öptü onu. "Ablanlara gidersin, onlarda kalýrsýn belki de," diyerek hazýrladýðý bir sepet köy makarnasýný tutuþturdu eline. "Ablan pek severdi makarnayý, ona götürüver," dedi. "Söyle ablana mektup yazýp makarnalarý teslim alýp almadýðýný haber versin," diye de tembih etti. 

Ýlyas, "peki ana, merak etme sen," diyerek babasýna geçti; onun da elini öptü. Babalar sululuktan haz etmedikleri için sarýlýp öpüþmedi onunla.

"Berhudar ol evladým. El öpenlerin çok olsun!"

"Sað olasýn baba!"

"Vatanýna milletine yararlý ol! Doðruluktan ayrýlýrsan, harama el uzatýrsan, hakkýmý helal etmem, bilmiþ ol!"

"Merak etme baba! Yüzünü kara çýkarmam..."

Köylülerin para katýþarak satýn alýp hediye ettikleri kuzuyu da bir çocuktan teslim alarak minibüse bindi.

"Allahaýsmarladýk köylüler!"

"Güle güle Ýlyas!"

"Yolun açýk olsun!"

Yol açýktý zaten. Minibüs hiçbir engele takýlmadan, davul zurna eþliðinde yollara koyuldu.

*

Sarýmsaklý’daki evinde Sami Emekli salondaki ceviz kaplamalý sekiz kiþilik yemek masasýnda tek baþýna oturmuþ, baþkanlýðýný yaptýðý cami yaptýrma derneðinin makbuzlarýný kaþeliyordu. Az sonra okunacak ezanla birlikte camiye koþturacak ve cami cemaatinden topladýðý paralara karþýlýk kaþelediði makbuzlarý daðýtacaktý. Kaþeleme iþini bitirince yeðenini çaðýrdý. 

"Ayþe! Ayþe kýz!" 

Yeðeni, "Geldim dayý, geldim," diyerek koþtura koþtura geldi. 

"Toparlayýp kaldýr þunlarý!"

"Peki dayý!"

Kýz, kaþeyi, ýstampayý, makbuzlarý falan toparlarken, bu defa da mutfaktan Elezer yengesi seslendi."Ayþe! Ayþe kýz!"

Ayþe, "geliyorum yenge!" diye seslenerek mutfaða koþturdu.
Mutfaða daha girerken yengesinden zýlgýtý yedi. "Bulaþýklarý yýkamamýþsýn daha!"

"Þimdi yýkarým yenge!" diyerek lavabonun baþýna geçti.

Ezan okunmaya baþladý. Sami Emekli, kaþeleyip hazýrladýðý makbuzlarý cebine yerleþtirerek, camiye gitmek için ayaklandý. "Elezer! Elezer... Takkem nerde?"

Elezer, her zamanki gibi adýna yakýþýr biçimde, "ne bileyim be! Bu evde de her þey benden soruluyor. Koþturmaktan yoruldum be!" diye baðýrýrken Ayþe takkeyi alýp getirdi.

"Buyur dayý!"

Sami Emekli takkesini alýrken kýza, "Ayþe çok yaþa sen," dedi.

Ayþe, hemen bulaþýklarýn baþýna döndü.

Elezer, "biz ölelim mi yani?" diye söylenince Sami Emekli ona:

"Ýyi hadi madem, sen de çok yaþa!" dedi. Kapý ardýnda asýlý ceketini alýp karýsýna uzattý."Yavrum, sen ölürsen bana yaþamak haram! Tut bakiim þunu!"

Elezer ceketi tutarken söylenmeyi de sürdürüyordu. "Hým... Hadi!. Hadi! Ben ölürsem, daha ertesi günü baþkasýný bulursun sen!"

"Yok caným, nerde... Hadi Allahaýsmarladýk!"

"Güle güle!"

Sami Emekli mutfaða doðru bir bakýp Ayþe’nin görünmediðini görünce uzandý, karýsýnýn yanaðýndan bir öpücük aldý.
Elezer, "Dur yapma!" diyerek onu itekleyip kendinden uzaklaþtýrdý.

"Noldu ki, bir öpücük aldýk..."

"Utanmýyorsun da, ev çoluk çocukla doluyken..."

"Hani, kim gördü ki"

Elezer, "gelirken iki deste iskambil kâðýdý getiriver, yarýn komþularla konken partimiz var!" diye tembih ederek kocasýný sokaða attýktan sonra kapýyý çarparak örttü.

Ayþe bulaþýklarý bitirmiþ, evin avlusuna yaktýðý ateþin üstünde kazan kaynatýp önündeki leðende çamaþýr yýkýyordu. 

Sami Emekli’nin torunu Elif Nur, okuldan eve geldiðinde, "anneanne, karným aç!" dedi.

Elezer, "tamam, otur masaya da Ayþe bir þeyler koysun önüne," diyerek avludaki Ayþe’ye seslendi. "Ayþe! Elif Nur’un karnýný doyur!"

"Olur yenge..."

"Ben Hanife hanýmlara geçiyorum." 

Zavallý Dolap Beygiri, pardon; zavallý Ayþe, çamaþýra kýsa bir mola vererek aðrýyan belini tuta tuta küçük torunun karnýný doyurmaya, eve girdi.

Ýlyas Sayli, ellerinde sepet ile James Bond çantasý ve kucaðýnda kuzuyla sokak boyunca gelip evin kapýsýna dayandýðýnda kapýyý çalacak boþ bir eli bulunmadýðýndan, evin kapýsýný tekmeleyerek çaldý. Kapýyý açan Ayþe’yi karþýsýnda görünce pek þaþýrdý.

Ayþe ise, "Aa!... Ne kadar güzel!" diyerek onun kucaðýndaki kuzuyu sevmeye baþladý. 

Kuzu o an meledi. Sanýrdýnýz ki, onun sevgisine teþekkür ediyor, meleyiþ biçimi aynen öyleydi.

Ýlyas Sayli, ablasýný görmeyi umarken karþýsýnda Ayþe’yi görünce yanlýþ bir eve geldiðini zannetti."Yanlýþ bir eve mi geldim ben?" diye sordu. "Burasý Elezer ablamýn evi deðil mi?"

Ayþe, "Yok, dayýmýn evi," dedi. "Elezer de dayýmýn karýsý olur." 

Ýlyas Sayli onun ne demek istediðini anladý, onun için ona, "anladým!" diye karþýlýk verdi. "Ben Elezer hanýmýn kardeþiyim. Sami Bey benim eniþtem olurlar."

"Öyle mi? Ben de Sami beyin kýz kardeþinin kýzýyým. Sami Bey... Þey, yani, Sami dayým benim de dayým olurlar. Yengem komþuda. Buyurun siz, içeri geçin."

Ýlyas içeri girer girmez kýz dýþarý çýktý. Ýlyas, onun evde kendisiyle yalnýz kalmaktan çekindiði için evden çýktýðýný sanarak, "caným, siz çýkmayýn! Dýþarýda ben beklerim," dedi.

Ayþe, "Yok... Öyle deðil... Ben komþudan yengemi çaðýrmaya gidiyorum," diyerek onu rahatlattý.

Komþu evine doðru koþa koþa gitmeye baþlayan Ayþe’nin ardýndan, kucaðýndaki kuzuya, "güzel kýz, deðil mi?" diye sordu.
Kuzu da ona, "Me!" dedi.

*

Akþam yemeðinde aile bireylerinin hepsi masanýn etrafýnda oturmuþlar, Ayþe’nin sunduðu yemeklere ekmek banýyorlardý. Bu arada Ýlyas Sayli, bir ev tutacaðýný söyleyince, ablasý Elezer, onun bu düþüncesine hemen karþý çýktý.

"A! Üstüme iyilik saðlýk. Burasý dururken baþka ev tutmak da ne oluyormuþ?"

Sami Emekli de ayný anda karýsýný destekleyerek, "Bak iþte þimdi ayýp ettin kayýnço! Hiç yakýþýk aldý mý? Avluda tek göz bir indirme var. Kiraya veririz diyorduk," diye lafa karýþtý.

Ýlyas, "Ýyi, ben tutayým madem," deyince Sami Emekli tam kira parasýný konuþmak için aðzýný açýyordu ki, ablasý buna da karþý çýktý.

"A! a!"

Sami Emekli karýsýnýn sadistliðinden korktuðundan anýnda kývýrttý. "Ýþte bu hiç olmaz."

"Olmazsa ben de kalmam. Burada yiyeceksem, yemek masraflarýna da katýlýrým."

Elezer haným bir cigara yakýp tüttürmeye baþladý. "Okumak bunun aklýný bozmuþ vallahi!"

"Sen bu akýlla gidersen kayýnço... Hani ne demiþler? Bedava sirke baldan tatlýdýr. Biz sana bedava bal veriyoruz..."

"Valla dediðim gibi olursa... Tamam mý eniþte?"

"Neyse, konuþuruz... Sen bir yerleþ de hele... Köþeyi dönünce sen de beðenmezsin ya..."

"Nasýl köþeyi?"

"E, sizin dairede düzen böyledir, Hayvan deðil ya bunlar, sana da bir pay düþecek elbet."

"Ne payý?"

"Valla... Aslan payý þimdilik sana düþmez kayýnço... Sen gözünü açarsan... Ben müdüre söylerim. Benim pek samimi ahbabýmdýr kendisi..."

"Gözümü açarsam, ne? Anlamýyorum... Gözümü açýp ne yapacaðým ki?"

"He he he! Yahu kayýnço, sen iþletiyor musun bizi?"

Elezer haným, konuya müdahale ederek, "Hadi, daha ilk günden karýþtýrma oðlanýn aklýný..."deyip güldü. Sonra da Ayþe’ye dönüp ciddileþerek, "Sen kalk da Ýlyas’ýn yataðýný hazýrla!" diye emretti.

Ayþe kalkýp giderken Ýlyas, "Zahmet olmasýn!" diyerek ona engel olmak istedi.

Ablasý Elezer buna da karþý çýktý. "Ne zahmeti? Zaten hiç bir iþ yaptýðý yok..."

Ýlyas Sayli esnerken, "sahiden yorulmuþum ya," diyerek yatmaya gitti. Sonra da yattý. Hatta yatar yatmaz uyuya kaldý.

Sabah ezanýnýn sesiyle uyandýðýnda iþe gitmek için hazýrlandý.

Sami Emekli, evden camiye gidecekken, kayýnçosu Ýlyas Sayli'nin odasýna uðradý. "Selâmün aleyküm kayýnço, müsait misin?"

Ýlyas Sayli, "Buyur gel eniþte, müsaidim," dedi.

Sami Emekli, içeri girip Ýlyas Sayli'nin yaný baþýna iliþti. "Kayýnço, benim yeðene yiyecekmiþ gibi bakýp durduðunu görüyorum hep. Yalan mý?"

Ýlyas Sayli suçüstü olmuþ gibi hissederek mahcup oldu. "Yok valla... Olur mu hiç?" diyerek inkâra teþebbüs edecekken, Sami Emekli, onun bu mahcup hallerine gülmeden edemedi.

"Ulan namussuz! Niye bakýyorsun, diyen mi oldu sana, þimdi? Kýz da sana bakýyor. Sen ona bakýyorsun, o sana bakýyor, habire bakýþýyorsunuz namussuzlar, görmüyoruz sanmayýn. Genç insanlarsýnýz, bakýþacaksýnýz elbet... Daha fazlasýný yapmayýn da..."

"Nasýl yani?"

"Yani, mercimeði fýrýna vermeyin sakýn, diyorum!"

"Estaðfurullah! O nasýl söz, eniþte!"

"Öyle, öyle... Sizi böyle karþýdan karþýya bakýþaraktan vakit kaybetmekten kurtarmaya karar verdim ben."

Ýlyas Sayli, bir þey anlamadý. "Neye karar verdin eniþte, anlamadým?" diye sordu.

Sami Emekli sýrýtarak, "sizi evermeye karar verdim ulan, namussuz!" dedi.

Bu haberle küçük bir þok geçiren Ýlyas Sayli, aðlamaya baþladý.

Sami Emekli, onun bu haline daha çok gülmeye baþladý. "Sevinçten mi aðlýyorsun ulan namussuz?"

"He eniþte, sevinçten... Allah bin kere razý olsun senden! Allah tuttuðun her þeyi altýn etsin!"

"Allah korusun! Her tuttuðum altýn olursa pogu yerim ben oðlum! Þu duaný vücudundan dýþarýda tuttuðun her þey altýn olsun, diye deðiþtirsen?"

"Allah, vücudundan dýþarýda tuttuðun her þeyi altýn etsin inþallah!"

"Ýnþallah! Ýnþallah! Hemen düðün hazýrlýklarýna baþla madem, tez günde kýyarýz nikâhýnýzý..."

"Olur eniþte..."

"Yalnýz kayýnço, ufak bir detay var ki, çok önemli..."

"Buyur eniþte, emret!"

"Estaðfurullah! Emir deðil, rica... Kýz için on bin kayme baþlýk parasý vermen icap ediyor da..."

"On bin mi? Ben nereden bulurum o kadar parayý, eniþte?"

"Hadi madem, sen yabancý deðilsin, beþ bin olsun."

"O da yok eniþte!"

"Yok, yok, kayýnço! Bankalar kredi çekecek memur arýyor habire... Çekersin kredi, ödersin baþlýk parasýný!"

"Ha bak o olur. Ama bir de acele ev tutup döþemem gerekecek; bu odada olmaz."

"Krediyi biraz fazla çekiverirsin olur biter kayýnço..." Ayaklanarak kapýya yöneldi. "Mademki baþlýk parasýnda anlaþtýk, ben ezaný kaçýrmayým. Hadi eyvallah!

"Güle güle eniþte!"

Sami Emekli kapýdan çýkarken durup, "ha, baþlýk parasý aldýðýma dair ablana sakýn bir þey deme, emi kayýnço; yoksa vallaha vazgeçerim kýzý vermekten ha!" diye tembih etti.

*