Çaðýmýzda insan olmak, insanca yaþamak gün geçtikçe zorlaþýyor. Deðerlerimizin ve kavramlarýmýzýn içi boþaltýlýyor. Para kazanma hýrsý, büyük uluslu þirketlerin gelecek planlarý ve büyüme hedefleri maalesef insan hayatýndan daha deðerli hale geldi. Eðer para; insan hayatýndan daha deðerli bir hale gelmiþse elbette haysiyetten, insan onurundan, adaletten ve daha birçok insani deðerden bahsetmek neredeyse imkânsýz demektir. Ýlkellikle yaftalamýþ olduðumuz toplumlar bile hiç bu kadar alçalmamýþtý. Modern olarak tabir ettiðimiz toplumlarýnsa ilkel toplumlardan daha aciz oluðu su götürmez gerçeklerden birisi.

Ýnsanýn yeryüzü macerasýnýn baþlangýcýndan beri temel ihtiyaçlarý aslýnda hiç deðiþmedi; yiyecek ve içecek ihtiyacý, barýnma ihtiyacý, kýyafet ihtiyacý ve güvenlik ihtiyacý. Bu temel ihtiyaçlar günümüz modern toplumlarý için son derece yetersiz olarak görünebilir. Çünkü çaðýmýzda toplumlara, devletlere ve hatta savaþlara yön veren çok uluslu þirketler her gün yeni bir ihtiyaç icat ederek insanlarý kendi köleleri haline çevirmenin peþindeler. Önce alýþkanlýklar yaratýp sonra bu alýþkanlýklarýn ihtiyaç haline dönüþmesini sabýrsýzlýkla beklemekteler. Pazarlama aðlarýn geniþlemesi, pazar paylarýnýn artmasý için sorunlar ve hatta savaþlar çýkarýp dünyaya sunmaktalar. Tüm bunlarý da insanlarýn anlamadýðý ekonomik terimlerle aslýnda her gün beyan etmekteler. Oysa o kimsenin anlayamadýðý ekonomik terimlerin hepsi ayný þeyi anlatýyor; cebinizdeki son kuruþa kadar almak istiyoruz, paranýz yoksa üzülmeyin bizim için ömrünüzü ve geleceðinizi verirsiniz olur biter.

Ýlkel olarak nitelendirilen toplumlar kendi kendilerine yetebilen toplumlardý. Yiyeceklerini, kýyafetlerini ve barýnma ihtiyaçlarýný kendileri kolaylýkla karþýlayabiliyorlardý. Daha basit örneklerle anlatacak olursak kýrsalda doða ile iç içe yaþayan bu toplumlarda insanlar kendi ekmeklerini kendileri yapýyorlar, kendi hayvanlarýný kendileri besliyorlar, kendi elbiselerini kendileri dokuyorlar ve kendi evlerini kendileri yapýyorlardý. Ayný zamanda kendi güvenliklerini tehdit edecek gözü dönmüþ þirket topluluklarý da yoktu. Bu yüzden dünyada çýkacak küresel boyutta bir ekonomik krizden bu ilkel olarak nitelendiren toplumlar en az düzeyde etkileniyorlardý. Ama günümüz modern toplumlarýnda tamamen doðadan soyutlanmýþ bir biçimde insanlarýn yiyeceklerini yiyecek þirketleri, giyeceklerini tekstil þirketleri ve barýnma ihtiyaçlarýný inþaat þirketleri karþýlýyorlar. Karþýlýðýnda ise yine o þirketlerde çalýþýp bu hizmetler ve ürünler için para kazanmak gerekiyor. Ýnsanlara ve toplumlara bu kýsýr döngü dayatýlýyor. Hatta insanlara sahip olmadýklarý paralarý gelecekleri kefil gösterilerek harcatýlýyor ve tüm bunlar modernlik yalanlarý içinde allanýp pullanarak insanlara sunuluyor. Ýnsanlar gelecekleri ve özgürlükleri karþýlýðýnda ihtiyaçlarý olmadýðý halde sibernetik sistemler, kanser yapan abur cuburlar, hazýr kahveler, otomobiller, gereksiz kýyafetler alýyorlar. Olasý bir küresel ekonomik krizde ise en büyük, en þiddetli etkiyi modern olarak nitelendirilen bu toplumlar, insanlar görüyorlar.

Modern toplum masallarý içinde dayatýlan kölelik düzeninin ne insana ne de doðaya saygýsý var. Hayvanlar verimlilik palavralarý içinde iþkence görüp toplama kamplarýnda katlediliyor, ormanlar yok ediliyor, denizler kirletiliyor ve atmosfer zehirleniyor. Doða ile iç içe uyumlu bir þekilde yaþayan insan birdenbire modernlik yalanlarý içinde dünyayý yok etmeye programlanmýþ bir robota dönüþüyor. Kýrsal kesimde kendi ekmeðini, kendi etini, kendi yumurtasýný üreten ve kendi evini yapan insanlarýn çöpleri neredeyse yok denilecek kadar azdýr. Çünkü tamamen doðal yollarla ihtiyaçlarýný karþýlar. Ama büyük metropollerde sözde ihtiyaçlarýný karþýlamak için attýklarý her adýmda ortaya bir çöp çýkar. Ýçmek için bir bardak su bile plastik kaplara konulmuþtur. Çünkü þirketler için ancak bu þekilde sudan para kazanabilirler.

Ekonomik palavralarla devletleri de ellerine geçiren çok uluslu þirketler zaman içinde sanayi sektörünü, tarým sektörünü, tekstil sektörünü, inþaat sektörünü ele geçirdiler ve tüm bunlar içinse eðitim ve öðretim kurumlarý ile basýn ve medya kurumlarýný ele geçirmeleri gerekiyordu, yaptýlar da. Þirket politikalarýna hizmet eden elemanlara ihtiyaçlarý vardý. Bizzat eðitim yoluyla bunu saðladýlar. Yollarýna çýkan her þeyi de büyük bir þiddet ve acýmasýzca yok ettiler, yok ettirdiler. Bu aþamadan sonra hukuku satýn almak, insanlarýn deðer yargýlarýyla oynamak hiç de zor bir þey deðildi elbette. Kendi kural tanýmazlýklarýna uydurma kurallar ve kanunlar uyarladýlar. Ýþte bu aþamada insanlarýn ve insan hayatýnýn hiçbir deðeri yoktu. Yýllýk planlanan ciro rakamlarýna ulaþmak için savaþlar çýkardýlar, insanlar öldürdüler. Sistem çok iyi iþliyordu. Ama hesaplamadýklarý bir þey vardý; dünyamýzýn sýnýrlardan oluþtuðu.

Ekonominin ilk konusu insan ihtiyaçlarýnýn sonsuz olduðudur. Ekonomi ilmi kýt olan dünya ile sonsuz olan insan ihtiyaçlarýný karþýlama sanatýdýr. Dikkat çekmek istiyorum; KIT olan. Yani sonu olan, bitebilen, tükenebilen, yok olan. Günümüz sözüm ona modern toplumlarýný yaratan þirketler uzun vade de insanlýðýn, dünyanýn ve dolayýsýyla kendilerinin sonlarýný hazýrladýklarýnýn sanýrým farkýnda deðiller. Belki de farkýndalar ama günlük kazanç hýrslarý geleceklerinden daha aðýr basýyor bilemiyorum. Ama insan zihni, insan onuru bu canavarlaþmanýn önüne geçmeli diye düþünüyorum.

Basýn, medya ve internet yoluyla zihnimize günde milyonlarca taciz ve saldýrý yapýlýyor. Bu saldýrýnýn bir diðer adý da reklamlar. Aslýnda ihtiyacýmýz olamayan ve sonunda bizi kanser edecek olan birçok þeye ihtiyacýmýz olduðu yanýlsamasý zihinlerimize kazýnýyor. Mutlu olmak istiyorsan bu sakýzý çiðnemelisin, güzel olmak istiyorsan bu ayakkabýlarý giymelisin, asil olmak istiyorsan bu otomobile binmelisin, modern olmak istiyorsan bu konutlarda oturmalýsýn vs. vs. vs. Tüm bunlar zaten önceden bizim olan kaynaklarýn ekonomik saçmalýklarla gasp edilip, üretim safsatalarýyla kirletilip tekrar bize satýlmasýndan baþka bir þey deðil. Her yerde yalan ve her yerde sahtekârlýk var. Ýnsaný insan yapan deðerler ve kavramlar ihtiyacýmýz olmayan ürünler için satýlýyor ve yok sayýlýyor. O yüzden çaðýmýzda insan olmak ve insanca yaþamak oldukça zor. Þimdi þu soruyu soralým kendimize gerçekten neye ihtiyacýmýz var?