“ALINTI”

                             26 AÐUSTOSU ZAFER ULAÞTIRAN KAÐNILAR

         Tarihi, þan ve þerefle dolu Yüce Türk Milletinin ve onun baðrýndan çýkan Türk Ordusunun zaferlerinden biri olan ve 91.nci yýlý kutlamalarýnda bulunduðumuz 30 Aðustos ZAFER BAYRAMIMIZ kutlu olsun.

         Zafer Bayramýmýz; var ve yok olma mücadelesinde hem düþmana, hem de yurt içinde isyanlar çýkaran hainlere karþý 91 yýl önce kazanýldý. 1900 yýllarda, tarihten silinmek üzere olan Türk Milleti kadýný, erkeði, yaþlýsý ve genci ile dünya da eþi, benzeri ve örneði görülmemiþ bir biçimde TOPYEKÛN BÝR HARBÝN örneðini, elinde motorlu bir aracý olmadan kaðný, at arabasý, deve kervanlarý ile cephedeki ordusuna erzak ve cephane yetiþtirerek inandýðý zafere ulaþtýrdý. Çünkü o zamanlar ordumuzun elinde hiçbir motorize kuvvet yoktur. Ýnönü Cephesine silah ve yiyecek bu nakil kollarýyla temin edilmektedir. Bu zaferin hedefinde baðýmsýz Türkiye Cumhuriyeti ve bizlerin özgür bir ülkede yaþama hedefi vardý. Atalarýmýz þehit olma pahasýna yedi düvelle topraklarýnda savaþarak bunu baþardýlar. Bu mücadele de askeri olmadan yöre halký ile Antep, Urfa, Maraþ iþgalci Fransýzlara karþý çarpýþarak Gazi, Kahraman ve Þanlý oldular ve bu mücadele, yurt içinde isyanlar çýkaran hainlere karþý da devam etti. Günümüzde bunu göremeyen ve 10ncu Yýl Marþýný anlamayan körler ve saðýrlar vardýr. Baðýmsýzlýk Zaferine giden yolu anlatmak kolay deðildir. Sadece 22 gün, 22 gece devam eden Sakarya muharebesinde bir günü anlatmak, ancak çekilecek bir dizi ile mümkün olur.

                                 KAÐNILAR VE KAÐNI KOMUTANLIÐI

         Kaðnýlar; Kaðnýlar iki tekerlekli basit þekilde yapýlmýþ birer yük arabasýydý. Bunlarý öküzler ve mandalar çekerler. Kaðnýlarýn hep birden çýkardýklarý inilti ta uzak yerlerden iþitilir. O dönem Ýnebolu ve Kastamonu ordunun ikmal merkezidir. Mustafa Kemal’in ‘ gözüm Sakarya da, Dumlupýnar da, kulaðým ise Ýnebolu da ‘ diyen ve Türk Tarihinin yazgýsýna damgasýný vuran Ýnebolu. 1919 yýllarýnda motorlu araçlar yoktur. Ordunun ikmal merkezi olan Ýnebolu ve Kastamonu’dan her türlü cephane ve malzeme Ýnebolu –Ankara hattýnda ulaþtýrma ve yük vasýtasý olarak kullanýlan kaðný, deve kervanlarý, yaylý araba ve fayton kullanýlýrdý. Rusya’dan gelen heyet bile Ankara’ya fayton ile gitmiþtir. Anlayacaðýnýz, o acý ve yoksul günlerde ordumuzun geri hizmetleri ve ikmal faaliyetleri üç türlü vasýtayla saðlanmaktadýr. Bunlar; deve kollarý, katýr kollarý ve kaðný kollarýdýr. Kaðný 250Kð. Yaylý çift atlý araba 400Kð.  Dört tekerlekli manda 400Kð. Deve 150 kilo yük taþýmakta ve saatteki hýzlarý da 5 kilometredir. Her devenin hörgücünün üzerine de üç tane cephane sandýðý yerleþtirilir ve deve kollarý bu þekilde bir dizi teþkil ederek aðýr aðýr Ýnebolu’dan Küre – Ilgaz – ve Köroðlu Daðlarýný aþarak Ankara, Eskiþehir ve Afyon yolunu tutarlar. Katýr kollarý da pek enteresandýr. Katýrlarýn boyunlarýndaki iri tunç çanlar çalar, bu gürültü içinde katýrlar da yola düzülürler, onlar da cephane taþýrlardý. Üç yýl süren ve dört mevsim devam eden savaþlarda asker giyecek ister, erzak ister, cephane ister. Kaðný komutanlýðý; 250 civarýnda kaðnýlardan teþekkül eder ve bunlar görevini vilayet sýnýrlarýna kadar yaparlar. Ýnebolu’dan cephaneyi alan kaðný komutanlýðý, 10 gün süren bir yolculuktan sonra Kastamonu’ya cephaneyi getirir teslim eder ve boþ olarak Ýnebolu’ya döner. Kastamonu’dan cephaneyi alan Kaðný Komutaný, Cephaneyi sýnýrda Çankýrý’ya teslim eder. Çankýrý da Ankara da ilgili merkeze teslim eder ve kaðnýlar, cephedeki yaralýlarý alarak geri dönerdi.1919 – 1922 seneleri arasýndaki üç yýllýk savaþ döneminde dört mevsimi yaþayacak þekilde fedakâr ana ve dedelerimiz bu hizmeti yürüttüler. Delikanlýlarýn çoðu cephede düþmanla savaþta olduklarýndan kaðnýlarý kadýnlar sürerlerdi. Bir belge de, kaðný kolunun otuzu kadýn, sekizi çocuk, ikisi de altmýþ yaþýndan yukarý aksakallý ihtiyar ve muhafýz olarak da silahlý (Müzaheret Bölüðü) efradýndan bir milis dediði hapishanelerden çýkarýlýp vatan hizmetine verilmiþ asker olduðunu yazar. Kaðnýlarý ile cephane taþýmacýlýðýna yaþlýsý, genci, hamile ve çocuklarý ile katýlan kadýnlarýmýz kendi yiyeceðini çýkýnýnda, hayvanýnýn yemini de torbasýnda taþýrdý. Kastamonu Küre’deki Dümbelek Çamurluðu meþhurdur. Bu çamurluktan kaðnýlar öbür kaðnýnýn öküzleri de alýnarak dört öküzle çekilir ve kadýnlarýmýz dizlerine kadar eteklerini sýyýrarak kaðnýyý bu çamurluktan kurtarmaya çalýþýrlardý. Kýþýn kaðnýsý ile cephane taþýrken battaniyesini cephaneye ve çocuðuna saran ve yolda donup þehit olan Þerife Bacýyý unutmayalým. Kaðný Komutanlarýndan tarihçi Enver Behnan Þapolyo hatýratýnda der ki; “Bize tahsis edilen mýntýkada 300 kaðný arabasý tespit ettik. Bunlarý muharebe esnasýnda derhal tanzim edebilmek için bir deneme çaðrýsý yaptýk. Tebliðimizden 24 saat sonra 250 araba gelmiþ bulunuyordu. Bazýlarý, öküzleri olmadýðýndan arabalarýna ineklerini koþmuþlardý. Arabalarý getirenlerin bir kýsmý çocuk ve ihtiyarlar, çoðu da kadýnlardý. Tümen kumandaný, düzlükte sýralanan bunlarý teftiþ ederken, uzun övendireleriyle sevgili hayvanlarýnýn baþlarýnda dizilen kadýnlara; erkeklerinin niçin gelmediklerini sordu. Bu zahmetli iþte çok yorulacaklarýný, hatta dayanamayacaklarýný söyledi. Kadýnlarýn verdikleri cevap þuydu”:

“- Erkeklerimiz hizmette (askerlikte)dir. Emrinize biz geldik. Böyle bir günde bize bu kadarcýk iþ düþmesin mi?”

“Hâlbuki bunlarýn çoðu, harap olmuþ köylerinde çocuklarýný komþularýna teslim etmiþlerdi. Nitekim muharebe baþlayýnca bunlar, uzun günler gene bizimle geldiler.  Ýçlerinde yollarda doðuranlar oldu. Cephede bu gayret devam ederken, gerilerde, Ýnebolu-Ankara yollarýnda da bu halk, sýrtlarýnda cephane taþýyordu .”Kaðný Komutanlarýndan tarihçi Enver Behnan Þapolyo hatýratýna devam eder; Devamlý savaþlar sonucu, ordumuzun lojistik dediðimiz erzak, malzeme, ulaþým, silah ihtiyacý hat safhaya ulaþmýþtýr. Meclisimiz bu ihtiyaçlarý halkýndan temin için TEKÂLÝF-Ý MÝLLÝ ( Milli Yükümlülükler)  yasasýný çýkarýldý. Bu yasa da; her ev, orduya bir çift çorap, bir çift çarýk, bir çift iç çamaþýrý, elindeki yiyecek ve hayvan yeminin %40, tüccar bedeli mukabili harpten sonra ödemek üzere elindeki malýn %40, herkes elindeki silahlarýn tümünü ve elindeki ulaþtýrma vasýtasý ile görev verildiðinde ayda 100km. Yol kat edecek þekilde hazýr olacaktý. Biz kaðnýlarýmýzla, fedakâr ve fakir halkýnýn ordusuna verdiði malzemeleri de taþýdýk.

SONUÇ:

21. yüzyýl baþýnda, Türkiye Devleti’nde, kaðnýlarýn, Türk ulusunun top yekûn savaþýnda, vazgeçilmez ulaþým ve taþýma araçlarý olduðunu; kadýnlarýn, yine ayný top yekûn savaþta üstlendikleri stratejik rolün önemine tanýklýk eden pek az insan hayatta kalmýþtýr. Kaðný Komutanlarýndan tarihçi Enver Behnan Þapolyo hatýratýnda sonunda der ki; Ýþte bunun için, aþaðýdaki satýrlar, yalnýzca geçmiþe ait bir hatýrayý deðil, ondan çok daha fazlasýný anlamak için okunabilir: ” Bizim Ýstiklal Savaþý, þimdi yalnýz bir hatýradýr. Gerilere baktýðýmýz zaman daðlarýn, bozkýrlarýn üstünde, O’nun kýzýllýklar içinde ufka muhteþem düþen Atatürk’ümüzün hayalini görürüz. Ama Gazi, bu mücadelesinde yalnýz deðildi. Binlerce, yüz binlerce adsýzlar vardý. Bu adsýzlar, ya savaþta birer erdiler. Ya muharebelerin mihnetlerine alýn terleri ve gözyaþlarý ile katýlmýþ yarý aç, yarý tok, lime lime kýyafetli analar, gelinler, kýzlar, çocuklar ve ihtiyarlardý. Hep birbirlerine sokularak, hep birbirlerini kendilerine siper ederek, önlerinde hayal meyal kaðnýlarý, böðürleri birbirlerine geçmiþ öküzleri, inekleri ve ellerinde övendireleri ile uçsuz, bucaksýz bir kadýnlar, çocuklar ve ihtiyarlar ordusu…” “Ýþte asýl Kuvay-ý Milliye buydu. Türk ulusunun var olma mücadelesinde dünyaya örnek olacak þekilde verilen TOPYEKÛN bir savaþtýr ve Kaðný Komutanlýðýný da ilk defa duyanlar olacaktýr. Bu güzel Vatanýmýzý, ömrü savaþlarda geçmiþ ve dönemin fakir halký, DEDELERÝMÝZ, NÝNELERÝMÝZ, yokluklar içerisinde, yaþlýsý ve genci, kadýný, çocuðu ve erkeði ile top yekun bir mücadele sergileyerek ve ordusuna bir çift çorap, bir çift çarýk vererek ÝSTÝKLAL SAVAÞIMIZI kazandýlar ve bizlere bu güzel ülkemizi hediye ettiler. Tarihini okumayan, tarihini bilmeyen ve tarihine sahip çýkmayan toplumlar, oyuncak olmaya ve yok olmaya mahkûmdurlar.

Polatlý Sakarya Þehitliði Abidesindeki yazýyý bir daha hatýrlatayým.;

“ Biz burada YUNANA mezar kazdýk,

Can verdik TÜRKÝYE yaþasýn diye.

Al kanla Sakarya Tarihi yazdýk

Millete bir vatan ettik hediye. “

diye yazar.

Zafer Bayramýmýz; var ve yok olma mücadelesinde hem düþmana, hem de yurt içinde isyanlar çýkaran hainlere karþý 93 yýl önce canlarý pahasýna þehit olan ve bu mücadelede bulunan herkesi, rahmet, saygý ve minnetle anýyorum.

                                                                                                                 Albay Ýsmail ÖZDÝLEK

26 AÐUSTOSU ZAFER ULAÞTIRAN KAÐNILAR Eklenme Tarihi : 27 Aðustos 2013 Salý 07:29E.Albay Ýsmail ÖZDÝLEK