Ýnsanoðlunun yeryüzü macerasýnda son düzlüðe girildiðine inananlardaným. Hýrslarýmýz, kibrimiz ve açgözlülüðümüz sonumuz olacak. Bunu daha önce defalarca gördük ve yine göreceðiz. Elbette bir felaket tellalý ya da gamlý baykuþ gibi uðursuzca konuþmak istemem. Ama tarih bahsettiðim sonun küçük çaptaki örmekleriyle dolu. Ýnsanlýðýn sonu uzaydan gelen bir göktaþýndan, yer kabuðunun sallanmasýndan ya da volkanik patlamalardan deðil kendi hatalarýndan kaynaklanacak. Hem de güç gösterisi haline dönüþtürülen teknolojik geliþmeler hazýrlayacak bu sonu. Yalnýzca nükleer silahlanma bile göz önünde bulundurarak bu çýkarýmda bulunulabilir. Bunun dýþýnda rahatýmýz için doðayý katletmemizi, tüm doðal kaynaklarýmýzý yok edip kirletmemizi söylemeyeceðim bile. Sanýrým yanlýþ bir baþlangýçtan kaynak aldýk.

Geçmiþ yüzyýlýn en büyük fiyaskosu petrol ve petrol ürünlerini enerjiye dönüþtürmek oldu. Bu uðurda katledilen masum insanlarýn sayýsýný kestirmek oldukça güç elbette. Bu önemli bir nokta olsa da asýl konu bu uðurda gezegenimize yaptýklarýmýz. Amerikan sinemasý insanlarý yanýltýyor. Uzayda bizim yaþamamýz için uygun yaþam alanlarý yok, olsa bile biz oraya asla ulaþamayacaðýz. Yani elimizde yaþamamýz için kalan tek yer bu gezegen. Fosil atýklarýný enerjiye dönüþtürürken kendimizi öldürmekle kalmadýk, gezegenimizi de öldürdük. Bunu görmemek için kör olmak lazým. Enerji ihtiyacýmýzý karþýlamak için yanlýþ bir baþlangýç noktasý seçtik. Bu petrol dediðimiz madde eninde sonunda tükenecek ve bu þekilde tükenirken geri dönüþü imkânsýz zararlar verecek ve verdi de zaten. Ama zavallý insan günü kurtarma telaþýna hapsedildiðinden tablonun tamamýný göremeyecek kadar kör.

Bu yüzyýlda yeryüzünde adalet bulmak oldukça zor bir hale geldi. Toplumlarý hukuk ve adalet deðil insanlarýn çýkarlarý yönetir oldu. Yazýya geniþ bir çerçevede baþladým ama þimdi bu çerçeveyi daraltacaðým. Zira makro boyutu suçlamak bireysel yaþantýmýzdaki hatalarý görmezden gelmemizi saðlamaz. Hep baþkalarýný, hep baþka þeyleri suçlamak çözüm deðil sorun olarak karþýmýza çýkar ve bu hastalýklý bir bakýþ açýsýdýr. Eðer makro boyutta sorunlar varsa bunlarýn nedenlerini çoðu zaman mikro boyutta aramak gerekir. Adaletin olmadýðýndan bahsediyoruz. Ama bizler gündelik yaþantýlarýmýzda ne kadar adil ve dürüstüz? Dünyanýn ve doðanýn katledilmesinden þikâyet edip, son model benzinli arabaya sahip olduðumuzdan daha fazla parayý borçlanarak veriyorsak bu denklemde bizimde hatamýz olduðunu gösterir. Yani hem hayvanlarý sevip hem de kürk giyerseniz bu sevginin samimiyeti sorgulanmaya açýlýr. Bu eðer bilinçsizse çok ahmakça, bilinçli ise çok alçakça bir davranýþ biçimidir. Ekonomik adaletsizliklerden þikâyet edip bu ekonomik sistemlerin temelindeki bankalara borçlanýyorsanýz ya ahmaksýnýz ya da alçak.

Yeryüzünde adalet kalmadýðýndan bahsediyoruz ama biz ne kadar adiliz? Toplumuzdaki adam kayýrma, torpil yalnýzca bizim hakkýmýz yenildiðinde mi suç haline dönüþüyor? Yani oðlumuz, kýzýmýz iþe gireceðinde tanýdýk bir nüfus sahibi bulamadýðýmýzda mý sistemden þikâyet eder hale geleceðiz? Yanlýþ yalnýzca baþkalarý yaptýðýnda yanlýþ deðildir, biz yaptýðýmýzda da yanlýþ olmaya devam eder. Aslýnda hepimiz bu farkýndalýða sahibiz ama iþimize gelmiyor. Ýnsan herkese yalan söyleyebilir, kendine de yalan söyleyebilir. Ama bu kendine söylediði yalanlara inanmaz.

Hayatým boyunca birçok ahmak ve birçok alçak tanýdým. Hepsinin ortak özelliði haysiyetten ve karakterden yoksun olmalarýydý. Bu basit örnekleri uzaklarda aramamak lazým. Okulumuzda, iþimizde, apartmanýmýzda ve hatta evimizde, yani insanýn olduðu her yerde.  Bizim memlekette birisi belli bir statüye ulaþýr ulaþmaz, bu statünün kendinden kaynaklandýðý yanýlsamasýna düþer ve alt kadrolarý hemen ötekileþtirir. Artýk bundan sonrasýna hak yemek mi dersiniz, zorbalýk mý dersiniz, karþýdakinin aptal olduðunu düþünmek mi dersiniz; bir tür zulüm durumu devam eder. Þimdi bu denklemde bir maðdur eden ve birden fazla maðdur edilen var. Bizde bu güzergâhta birçok kere maðdur edilmiþizdir. Peki, bu durumdan ders çýkarmamýz gerekmez mi? Ama hayýr maðdur edilenlerden kim seçilip statüsü artarsa yaþadýklarýný bir kenara býrakýp maðdur etmeye baþlýyor. Bu nasýl bir ahmaklýktýr böyle?

Yaþadýklarý için baþkalarýný suçlamak yerine iþe kendinden baþlamalý insan. Ancak böyle bir þeyleri düzeltmeye baþlayabiliriz. Bu saatten sonra düzelir mi peki? Çok büyük bir bireysel aydýnlanmadan bahsediyoruz ve bu imkânsýza yakýn bir seçenek. Ýnsanlýðýn bu gidiþatla bu aydýnlamayý yaþamasý bence mümkün deðil. Peki, ne olacak? Hep beraber yok mu olacaðýz? Elbette hayattaki en gerçek þey ölümdür yani hayatýmýzýn sona ermesidir. Ama ölmek var, ölmek var. Bu noktada benim inancým yaratýcýnýn müdahalesi yönündedir. Elbette insanlar baþka fikirlere inanmakta özgürler. Ben yaþanan her haksýzlýðýn hesabýnýn sorulacaðýna inanýyorum. Tarihe bakarsak bunu çok net görebiliriz. Nerede kendini tanrý ilan eden krallar, nerede o zalim krallýklar? Nerede sözüm ona büyük Roma imparatorluðu, nerede firavunlar, nerede Hititler, nerede Moðollar?

Zamanýmýzda kendini ölümsüz ve ayrýcalýklý zannedenlerde saydýklarýmla ayný sonu paylaþacaklar. Eðer makam ve mevkilerimiz insanlýðýmýzýn önüne geçiyorsa ortada bir problem var demektir ve problemler çözülmek içindir.

Her ne olacaksa hiç beklemediðimiz bir zamanda olacak ve hiç beklemediðimiz bir yerden gelecek. Çünkü hep öyle oldu. Bize güç kattýðýný düþündüklerimiz sonumuz olacak. Düzeltmeye kendi basit hayatlarýmýzdan baþlamazsak eðer.

Ünlü fizikçi Newton evrenin yasalarýný aþikâr ederken ortaya etki- tepki yasasýný koydu. Evrende her etkiye karþýlýk bir tepki oluþur. Bunun olmamasý imkânsýzdýr. Etkilerimizin karþýlýklarýný kimi zaman açýkça görürüz, kimi zamanda hissetmeyiz bile. Ama görmememiz, hissetmememiz bir tepki oluþmadýðý manasýna gelmez. Ýnsan yaptýðý kötülüklerin, haksýzlýklarýn, adaletsizliklerin karþýlýðýnýn oluþmayacaðýný mý zannediyor? Ne ekilirse o biçilir. Çaðýmýzdaki bu vahþi bakýþ açýsý da muhakkak karþýlýðýný bulacaktýr.